«корхона иқтисодиёти» фани бўйича муаммоли маъруза матнлари 5520600 «Машинасозлик технологияси, машинасозлик ишлаб чиқариш жиҳозлари ва уларни автоматлаштириш»


Маъруза:16 Махсулот сифати, стандартлаш ва сертификатлаш


Download 0.83 Mb.
bet24/38
Sana07.02.2023
Hajmi0.83 Mb.
#1174238
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   38
Bog'liq
Корхона иктисодиёти

Маъруза:16 Махсулот сифати, стандартлаш ва сертификатлаш.
Режа.
1.Махсулот сифати тушунчаси ва кўрсаткичлари.
2.Махсулот сифатини бошқариш.
3.Махсулотни стандартлаш ва сертификатлаш.


Таянч иборалар


Махсулот, сифат, сифат кўрсаткичлари, сифат турлари, махсулот сифати, стандарт, назорат, сифат назорати, сертификациялаш, лицензия, кадоклаш, сифатга таъсир этувчи омиллар.


ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР:



  1. И.А.Каримов. “Узбекистон ХХI асрга интилмокда Т-1999 й.

  2. Гуломов С. Менежмент асослари. Т-97

  3. Берет И., Ревентлеу П. Экономика фирмқ: Учебник-М Вқсшая школа 1994

  4. Персонални бошқариш. Шарк нашриет. Т-98

  5. Маркетинг: Учебник / Количество под ряд АН Рамонова М: Банки и биржқ, ЮНИТИ 1995 г.

1.Бугунги кунда бозорларимиздаги кўп чет эл махсулотлари халқ истеъмол моллари халқимиз томонидан рақобатсиз сотиб олинмокда.Чунки хозирча тан олиш керак, айрим саноат корхоналари рақобатбардош махсулот чиқара олганича йўк.Ишлаб чиқарилган махсулотлар ўз истеъмолчисини топиш ва жахон бозорида рақобатбардош бўлиш учун эса махсулот юқори сифатли бўлиши керак.


Нима учун сифатли махсулот деганда Япония ёки Америкада ишлаб чиқарилган махсулотлар кўз олдимизга келади.
Сифат - корхона ёки фирмани авторитети, фойдани ошиши, корхона фаолиятини гуллаши хисобланади.
Махсулот сифати-махсулотнинг мўлжалланган мақсадларда фойдаланишга яроқли эканлигини белгиловчи хусусиятлар йигиндиси. Махсулот сифатини ошиши корхонани мураккаб шароитда яшаши, илмий-техника тараккиёти, ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш, хамма турдаги ресурсларни иқтисод қилиш билан чамбарчас боғлиқ.
Махсулот сифати фақат битта хусусият билан чегараланмайди. Кўрсаткичлар унта классификация асосида белгиланади:
- белгиланган мақсадлар кўрсаткичи - махсулотдан самарали фойдаланишни тавсифлайди;
-пухталилик кўрсаткичи - буюмни узоқ давр ишлаши, таoмирга қулайлиги,сақланиши.
-технологик кўрсаткичи - махсулотни таoмирида ва тайёр бўлишида мехнат унумдорлигини юқорилигини таъминлаш, конструкторлик-технологик самарадорликни характерлайди;
-стандартлаш ва унификациялаш кўрсаткичи-махсулотни стандарт ва ўзига хос (оригинал) тузилиш бўлаклари билан тўлалига айтилади;
-эргономик кўрсаткичлар - инсонни буюмлар билан ўзаро алокаси ва комплекс гигиена, физиологик ва психологик инсонни хусусиятлари назарда тутилади.
-эстетик кўрсаткичлар - буюмни товар кўриниши, рационал шакллари ва бошқалар;
-хукукий-патент кўрсаткичлари - патен химоясини, махсулот тозалиги патенти шу махсулотни рақобатбардошлилик омилини аниқлайди;
-экологик кўрсаткич - махсулотдан фойдаланиш даврида атроф мухитга таъсир этувчи захарли моддалар даражасини билдиради;
-хавфсизлик кўрсаткичи - махсулотни истеъмол қилишда ёки фойдаланишда сотиб олувчига хеч қандай хавфи йўклигини, саклаш, транспортда ташиш, монтаж қилишда хавфсизлиги.

2. Корхоналарда махсулотнинг сифатини бошқариш жараёнлари техникавий, ташкилий-технологик, назорат, ташиш, саклаш ва бошқа жараёнларнинг ўзаро боғлиқлиги мажмуасини ташкил этувчи тартиб доирасида олиб борилади.


Махсулот сифатини бошқариш жараёни: махсулотнинг сифат даражасини белгилаш; унга таъсир кўрсатувчи буюм ёки уни ишлаб чиқариш жараёнининг савияси тўғрисидаги ахборотларни йиьиш ва уларни ўргани; махсулотнинг сифатини бошқариш тўғрисида карор қабул қилиш ва унга таъсир кўрсатишга тайёрланиш; бошқарув карорларини оммалаштмириш;юошкариш натижасида махсулот сифатининг ўзгариши хақидаги ахборотларни йиьиш ва тахлил қилиш.

Корхона фаолиятини тамойилларига ва узоқ муддатли мақсадлари сиесатига қуйидагиларни кушиш мумкин:


*корхонани иқтисодий ахволини яхшилаш;
*янги сотиш бозорини эгаллаш ва кенгайтириш;
*етакчи фирма ва корхоналарнинг махсулотини даражасидан техник даражаси юқори бўлган махсулот ишлаб чиқиш;
*хар хил тармоқлар ва худудларда истеъмолчини талабини қондирувчи махсулотга йўналтириш;
*янги тамоийлларга асосланган янги буюмларни ўзлаштириш;
*махсулот сифатини мухим кўрсаткичларини яхшилаш;
*ишлаб чиқарилган махсулотни бенуқсонлик даражасини пасайтириш;
*махсулотни кафолат муддатини ошириш;
*сервисни ривожлантириш.
Юқори ва аoло сифатдаги махсулот корхона ва ишлаб чиқариш бирлашмаларининг даромадини оширади, чунки бундай махсулотлар нисбатан юқори бахоланади. Хўжалик хисоботини тўла-тукис юритиш, уз-ўзини маблағ билан қоплаш ва молиялаштириш шароитида саноат корхоналари ва фирмаларнинг иқтисодий манфаатдорлиги кескин ўзгаради, аoло сифатдаги махсулот ишлаб чиқаришга бўлган манфаатдорлиги кучаяди, ялпи махсулот реализация қилингандан сўнг тушадиган фойда ва ундан давлатга бериладиган норма даражасидаги турли тўловлар ва ажратмалардан ташқари хўжалик даромади кўпаяди. Бундан корхоналар тўғридан-тўғри манфаатдор бўладилар. Чунки бу фойдадаги маблағлар корхонани кенгайтириш, ривожлантириш, коллективни ижтимоий шароитларини яхшилаш ва мехнатга хакққ тўлаш кабиларга сарфланади.

3. Махсулот сифатини бошқаришнинг мухим элементларидан бири бўлиб стандартлаштириш хисобланади. Стандартлаштиришнинг бош вазифаси - норматив-техник хужжатлар тизимини ташкил этиш, яъни махсулотни прогрессив талабларини халқ хўжалигига, ахолига, давлат мудофааси, экспортга, хамда, хужжатларни тўғрилигини назорат қилади.


Давлат стандартлари таркибига 4 хил стандартлар, техникавий шартлар ва техникавий қўлланма материаллари мавжуддир:
-Давлат стандартлари.
-Тармоқ стандартлари.
-Республика стандартлари.
-Корхона стандартлари, техникавий шартлар, техникавий қўлланма материаллари.
Бу стандартлар мунтазам равишда қайта курилиб, янгиланиб туради. Махсулот сифатини яхшилашдан мақсад иқтисодий самарадорликка эришилган холда энг кам ижтимоий мехнат сарфлаб истеъмолчи талабини қондириш.
Стандартлаштириш бир неча тамойилларга асосланган:
-такрорланувчанлик- маълум объектларни аниқлайди, қайсиларки уларга буюмлар, жараёнлар, алокаларни вақтда ёки фазода такрорланишини билдиради.
-вариантлилик - стандарт объектларга кирувчи рационал стандарт элементларни кўп турларини ташкил этиш.
-системалилик - маълум объектлар стандартларининг ички мазмунига кўра ўзаро боғлиқлиги стандартлар системасини ташкил этишига олиб келади.
-ўзаро ўрин босиши - хар хил вақтда бир хил деталларни алмаштириш ва тайёрлашни кўзда тутиш.
Махсулотни сертификатлаштириш - товарни сотиб олиш даврида стандартлар талабларига жавоб бериши.
Махсулотни сертификатлаш тушунчасини аниқлаш Халқаро стандартлар бўйича ташкилотларда махсулотни сертификатлаш махсус комитетида ишлаб чиқилган, яъни уларни фикрича мувофиклик сертификати меoёрий хужжат ёки аниқ стандартларга мувофик идентификацияланган махсулот ёки хизматни исботлайди.
Саноати ривожланган Халқаро иқтисодий хамкорлик давлатларида сертификатлаш алла қачон фойдаланиб келинмокда. Махсулотни сертификатлашда синовларининг натижаси яхши бўлса, уни исботини тасдикловчи-тамга, махсус белги, этикет, сертификат ва кузатиб борувчи хужжат бўлиши керак.
Сертификация бўлиши мумкин:
- мажбурий- махсулотдан фойдаланувчини хавфсизлиги, атроф мухитни химояси махсулот сифатига тегишли.
-факультатив-махсулот истеъмолчиси ва таoминотчиси орасида ишонч мухитини яхшилаш, уни рақобат бардошлигини ошириш.

Ўзлаштириш учун саволлар.





  1. Олий сифатли махсулот дегакнда қандай махсулот тушунилади?

  2. Махсулот сифатини қандай бошқарилади?

  3. Автомобилларни халқаро микесида сертификациялаш?

  4. Сифатни назорат қилувчи аттестацион куриги кай тарзда олиб борилади?

  5. Япон махсулотлари сифати?

6) Махсулот сифати тушунчаси ва кўрсаткичлари.
7) Махсулот сифатини бошқариш.
8)Махсулотни стандартлаш ва сертификатлаш.
9)Махсулот сифатини бошқариш жараёни
10)Давлат стандартлари таркибига нималар киради:



Download 0.83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling