M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

3-tajriba. Har xil sovunlarning eruvchanligini aniqlash 
 
Ishni bajarish tartibi. Birinchi tajribada ajratib olingan suyuq 
sovunning uchinchi qismi 5 ta probirkalarga teng miqdorda solib chiqiladi. 
So‘ng birinchi probirkaga 1-2 ml distillangan suv, ikkinchi probirkaga 
birnecha tomchi 10 % li CaCl
2 
eritmasidan, uchinchi probirkaga birnecha 
tomchi 10 % li CuSO
4
eritmasidan, to‘rtinchi probirkaga birnecha tomchi 
10 % li AgNO
3
eritmasidan, beshinchi probirkaga birnecha tomchi 10 % li 
( CH
3
COO)
2 
Zn eritmasidan tomiziladi. Bunda: 
-birinchi probirkada- sirt tarangligini oshishi natijasida ko‘pik hosil 
bo‘ladi; 
- ikkinchi probirkada erimaydigan ohakli sovun hosil bo‘ladi; 
- uchinchi probirkada- misli sovunning cho‘kmasi hosil bo‘ladi; 
- to‘rtinchi probirkada-kumushli sovunning cho‘kmasi hosil bo‘ladi; 
- beshinchi probirkada-qo‘rg‘oshinli sovun( qo‘rg‘ oshinli plastir)ning 
cho‘kmasi hosil bo‘ladi. 
Ishqoriy-yer metallari va og‘ir metallarning hosil qilgan sovunlari 
suvda erimay cho‘kmaga tushadi: 
2C
17
H
35
COONa + CaCl
2
2NaCl + ( C
17
H
35
COO)
2 
Ca 
Qattiq 
suvning 
yomon 
sovunlanishi 
kalsiyli 
va 
magniyli 
sovunlarningsuvda erimasligi bilan bog‘liq. Qo‘rg‘oshinli sovunni 
qizdirganda qayishqoq, yopishqoq plastirga aylanishi tibbiyotda va 
veterinariyada katta ahamiyatga ega bo‘ladi. 
48- ish. Yog‘lar tarkibidagi to‘yinmagan yog‘ kislotalarini 
aniqlash 
Kerakli biomateriallar: qo‘y yog‘i, qoramol yog‘i, margarin, paxta 
moyi. 
Kerakli jihozlar:stakanlar, kolbalar, analitik tarozi, suv hammomi, 
qaytar sovutqichli tiqinli kolba, shlifli tiqinli kolba, mikrobyuretka, 
o‘lchov silindri, pipetkalar.