M. G. Safin,D. G‘. Hayitov, yu. S. Ruziyev

Kerakli biomaterial:mushak oqsili, sut kazeini, sut albumini va 
globulini, tuxum albumini, tuxum globulini, bug‘doy (arpa, suli) oqsili, 
bug‘doy (arpa, suli) albumini. 
Kerakli jihozlar: shtativ, probirkalar, pipetkalar.  
Kerakli reaktivlar:distillangan suv, NaCl ning 0,9 % li, NaCl ning 
to‘yingan eritmalari,NaOH ning 0.2 % li eritmasi.
Ishni bajarish tartibi.To‘rt qatorli shtativga probirkalarni terib 
joylashtiriladi va birinchi qatordagi sakkizta probirkaga 20 tomchidan 
distillangan suv, ikkinchi qatordagilariga NaCl ning 0,9 % li eritmasidan, 
uchinchi qatordagilariga NaCl ning to‘yingan eritmasidan va to‘rtinchi 
qatordagilariga NaOH ning 0.2 % li eritmasidan solinadi. So‘ng har bir 

---

22 
qatorning birinchi probirkasidan sakkizinchi probirkasigacha quyidagi 
tartibda yuqorida tayyorlangan oqsillar eritmasi: 
- mushak oqsili; 
- sut kazeini; 
- sut albumini; 
- sut globulini; 
-tuxum albumini; 
- tuxum globulini; 
-bug‘doy (arpa, suli) oqsili; 
- bug‘doy(arpa, suli) albuminidan 3 tomchidan tomiziladi. 
Probirkalardagi aralashmalar yaxshilab aralashtirilgandan keyin biroz tinch 
qo‘yiladi. Tajriba natijalari 1-jadval tarzida rasmiylashtiriladi.
1-jadval 
Oqsillarning harxil eritmalardagi eruvchanligini aniqlashga 
oidma’lumotlar 
 
№ 
Oqsilning nomi 
H
2
O 
0,9% 
NaCl 
NaCl 
to‘yingan 
eritmasi 
0,2 
NaOH 
1 
Mushak oqsili
2 
Sut kazeini 
3 
Sut albumini
4 
Sut globulini
5 
Tuxum albumini 
6 
Tuxum globulini 
7 
Bug‘doy (arpa, suli) 
oqsili 
8 
Bug‘doy (arpa, suli) 
albumini 
Tajribani nihoyasida 1-jadval to‘ldirilib tegishli xulosalar keltirib 
chiqariladi. Bunda eruvchanlikni ifodalash uchun musbat(+) va manfiy (-) 
belgilardan foydalaniladi hamda eruvchanlikning kuchli yoki kuchsizligi 
haqidagi mulohaza yozma tarzda ham ifodalanadi.
Yuqorida keltirilgan uslublar yordamida ajratib olingan barcha 
oqsillar alohida idishlarga solinadi va ancha muddat ichida saqlash hamda 
keyingi mavzular bo‘yicha rejalashtirilgan reaksiyalarni o‘tkazish uchun 
saqlash maqsadida ustiga bir tomchidan toluol tomizilib sovutqichga 
saqlanadi.