M kariyev, R. Alimov

Holatiy masalalar 
I. Askar A. BrTPga kimyoviy zararlangan o‘choqdan kelgan. 
So‘zidan aviabomba portlashi natijasida o‘ng boldir sohasi jarohat- 
langan, keyin kimyoviy qurol ta’siriga uchragan, jarohatida og'riqning 
keskin kuchayganligini his qilgan. Protivogaz kiygan. Maxsus suyuqlik 
bilan jarohatiga ishlov bergan. Bog'lam qo‘yilgan. Oyoq taxta bilan 
immobilizatsiya qilingan. Kelganda umumiy ahvoli qoniqarli. Boldir 
o'rta 1/3 da bog'lam, qon bilan shimilgan. Bog‘lam ustida sarimsoq 
hidi bor, dog'lar, katta boldir suyagining patologik harakati aniqlandi. 
1. Qaysi ZM bilan zararlangan? Nima uchun? 
2. BrTP da bemorga qanday muolajalar o'tkaziladi? 
3. Evakotransport saralashini o'tkazing. 
II. Kimyoviy 
zararlangan 
o'choqdan 
BrTP 
ga 
askar 
kelgan. 
Qo'ldagi og'riqlar, ko'rishining pasayganligi, bumidan shilliq ajralishi, 
ko'krak qafasida siqilish, hansirash belgilaridan shikoyat qiladi. Ko‘p 
terlash, qo‘zg‘aluvchanlik, qo'rquv kuzatildi. Puls 50 ta, AB 90/50. 
1. ZM ning turini aniqlang. 
2. Qanday yordam ko'rsatish kerak? 
3. Evakotransport saralashini o'tkazing. 
Savol va topshiriqlar 
1. ZM tasnifini ayting. 
2. Teri-rezorbtiv ta’siriga ega bo'lgan ZM ni tavsiflang. 
3. Teri-rezorbtiv ta’sirli ZM ning toksik ta’siri mexanizmini ayting. 
24 

---

4. Ipritning umumiy rezorbtiv ta’siri klinik simptomlarini sanab 
o'ting. 
5. Iprit bilan mahalliy zararlanish haqida gaprib bering. 
6. Nerv paralitik ta’sirli ZM ga xarakteristika bering. 
7. FZM ning toksik ta’sirini ayting. 
8. Ten-rezorbtiv ta’sirli ZM bilan zararlangan jarohatlar kechishin- 
ing xususiyatlarini ayting. 
9. Aralash kimyoviy shikastlanishda birinchi tibbiy yordam hajmi 
haqida gapiring. 
10. AKSh da birinchi vrachlik yordami hajmini ayting. 
11. AKSh da malakali tibbiy yordam hajmi haqida gapiring. 
12. Teri-rezorbtiv ZM bilan zararlangan jarohatlarga jarrohlik 
ishlovi berishning o‘ziga xos xususiyatlarini gapiring. 
25 

---