M mamajanov odam anatomiyasi va fiziologiasi
Download 1.72 Mb. Pdf ko'rish
|
odam anatomiyasi va fiziologiyasi
|
tugunlariga to’sh suyagi oldi limfa tugunlari - to’sh suyagi ning ikki yonida
joylashgan, qovurg’alararo limfa tugunlar - qovurg’a oralarida yetadi, diafragma usti limfa tugunlari - diafragma ustida o’rnashgan, lateral tomondagi perikardial limfa tugunlar - perikard sohasida joylashgan. Parietal limfa tugunlaridan chiqadigan olib ketuvchi tomirlar tugiridan to’g’ri ko’krak limfa yo’liga quyiladi yoki yana bir qator limfa tugunlaridan o’tadi. Vistseral limfa tugunlari ko’krak qafasi ichida joylashgan a’zolardan limfani qabul qiladi. Oldingi kuks oralig’i tugunlari kuks oralig’ining yuqori qismida, yuqorigi kavak venani old yuzasida, aorta ravog’i ustida joylashadi. Orqa kuks oralig’i tugunlari orqa kuks oralig’ida, qizilo’ngach va ko’krak aorta yonida joylashgan. Yurak, perikard, ayrisimon bezi, va o’pkalardan chiqadigan limfa tomirlari kuks oralig’i tugunlariga quyiladi.Kuks oralig’i tugunlaridan chiqadigan olib ketuvchi tomirlar ko’krak limfatik yo’liga yoki venoz burchagiga quyiladi.O’pkalar sohasidagi tugunlar, ikki guruxga bo’linadi: o’pka ichidagi bronx-o’pka tugunlar - bronxlarni o’pkani ichida tarmoqlanish joylarida uchraydi. A’zodan tashqari joylashgan yoki ildiz tugunlar asosan bosh bronxlar, o’pka arteriyasi va venalar atrofida tarqalgan. CHap va o’ng bronx-o’pka tugunlardan chiqadigan olib ketuvchi limfa tomirlar kekirdak-bronx tugunlarga yo’naladi, tomirlarni bir qismi esa to’g’ridan to’g’ri ko’krak limfatik yo’lga quyiladi. Quyi kekirdak-bronx tugunlari kekirdakning bifurkatsiya yoki ikkiga ayrilish joyida yoki kekirdak bilan bronx orasidagi burchakda uchraydi. Bu tugunlardan chiqadigan olib ketuvchi tomirlar chap venoz burchagiga yoki ko’krak limfa yo’li quyiladi. Ko’krak qafasining yuza limfa tomirlari yoki ko’krak qafasi old va yen devoridan keladigan limfa tomirlari, ko’krak bezidan chiqadigan limfa tomirlari asosan qo’ltiq limfa tugunlariga, qisman uyindagi chuqur limfa tugunlariga quyiladi.Ko’krak qafasi devorining ichki yuzasidan chiqadigan limfa tomirlari bir nechta limfa tugunlaridan tizilib o’tib, ko’krak yo’liga quyiladi. IMMUN TIZIMI. Immun tizimining asosiy vazifasi organizmning ichki muhitini genetik jixatdan yet bo’lgan moddalardan, antigenlardan, zararli mikroorganizmlardan va toqsinlardan himoya etishdan iborat. Bunday moddalar organizm ichki muhitiga faqat tashqaridangina to’shmay, balki turli a’zolarning faoliyati okibatida ham hosil bo’lishi mumkin. Bu moddalar yalliglanish jarayonlari, hujayralar bo’linishi davomida mo’tatsiya natijasida yoki hujayralarning ishi genetik nazoratdan chiqib ketishi orqali paydo bo’ladi. Masalan, immun tizimi yordamida organizmda hosil bo’lgan o’simta hujayralarning rivojlanishi va ko’payishi tormozlanadi. Organizmni himoyalovchi omillar ikki guruxga bo’linadi: birinchi guruxga immunologik reaktivlik bilan bog’liq bo’lgan omillar 126 kiradi; ikkinchi guruxni esa himoyaning muayyan bo’lmagan omillari tashkil etadi: Immunologik reaktivlik Himoyaning muayyan bo’lmagan omillar. 1. Antitelolar 1. Fagotsitoz 2. Sekin ta’sir etuvchi yuqori sezuvchan tipi. 2. Komplement 3. Tez ta’sir etuvchi yuqori sezuvchan tipi. 3. Interferon va limfokinlar 4. Immunologik reaktivlik 4. Qoplovchi to’qimalarning moddalarni o’tkazmasligi. 5. Immunologik tolerantlik 5. Xususiy to’qimalarning bakteriyalarga qarshiligi. 6. Fagotsitoz 6. Gidrolitik fermentlarni mavjudligi. 7. Komplement 7. Lizotsim 8. Idiotip va qarshi idiotip 8. Properdin. Immunologik reaktivlikka tegishli omillarning yuzaga kelishi immun tizimining faoliyati bilan bog’liq. Bu tizimni tashkil etuvchi organlar asosan limfoid to’qimadan tuzilgan bo’lib, qizil kumikdan tashqari 1-2 kg tashkil etadi. Joylashishi, tuzilishi va bajaradigan funktsiyasi jixatdan immun tizimida markaziy va periferik a’zolar tafovut etiladi. Markaziy a’zolarga timus yoki Download 1.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|