Mahbub ul-qulub

www.ziyouz.com kutubxonasi
29
shiroki butundur, uzulmaydur. Dedi: bale. Shayx dedi: Bas, ortuq shirokni tashla. Murid debdurkim, 
tashlamay choram yo‘q edi, zaruratdin tashladim va gireh bila borur erdim, yo‘lda nogoh na’laynim 
shiroki uzuldi, turub ilik urdumkim, ani na’layn surub tashlag‘aymen va Shayxni ul amrda ta’n 
qilg‘aymen. Ko‘rdumkim, na’layn yonida bir shirok tushub yotur. Men taajjub yuzidin ul shirokni 
na’layng‘a torttim va Shayxqa erishtim, har qachonkim, na’layin shirokig‘a ehtiyoj voqe’ bo‘lsa erdi, 
hamul dastur bila muhayyo shirok zohir bo‘lur erdi. Bu ishda mening tavakkulim durust bo‘ldi.
Tavakkul ahli haq yo‘lin bu nav’ yorutublar va aning g‘ayrig‘a tavassul xayolin ko‘nguldin 
chiqoribdurlar. 
Qit’a: 
Tavakkul chin durust ermas muxaldur,
Anga na’layining ortug‘ shiroki. 
Durust o‘lg‘ach yig‘ilsa ganji Qorun
Yo‘l ul dam rohravning hech boki.  
To‘rtinchi bob  
QANOAT ZIKRIDA  
Qanoat
14
ibodat quvvati hosil bo‘lg‘oncha quvvat bila o‘tkarmakdur va andin ortug‘ barcha nimaning 
havasin xayoldin, ko‘tarmakdur. Va benavolig‘ bila nafsni ozurda tutmoqdur va mahrumlig‘ bila quvoyi 
shaxvoniyni pajmurda qilmoqdur.
Qanoat chashmaedurkim, suvi olmoq bila qurumas va maxzanedurkim, naqdi sepamoq bila 
o‘ksumas va mazraedurkim, tuxmi izzat va shavkat bar berur va shajaredurkim, shoxi istig‘no va xurmat 
samar kelturur.
Ko‘ngulga andin ochug‘luq foydasi yetar va ko‘z andin yorug‘luq natijasi kasb etar.
Qone’ darveshning quruq noni, tome’ shohning xitoyi xonidin xo‘broqdur. Va forig‘i faqrandishning 
yovg‘on umochi olg‘uvchi g‘aniyning nabotiy kulochidin marg‘ubroq. Shoh uldurkim, olmag‘ay va 
bergay. Gado uldurkim, sochmag‘ay va tergay. 
Ulkim qanoat mo‘‘tod bo‘ldi - shoh va gado taraddudidin ozod bo‘ldi. Maosh uyi garchi bo‘lur tor, 
ammo har kecha mubolag‘a qilsang yeri bor. Hisoredurkim, anda kirsang, nafs sharridin qutulursen va 
ko‘hsoredurkim, anda chiqsang, dushman va do‘stdin mustag‘niy bo‘lursen aftodalig‘edurki, natija 
sarafrozliq va niyozmandlig‘edur; foydasi beniyozlig‘dur - tuxmi bari g‘ino va shajaredur samari 
istig‘no; maedur - achchig‘ na nash’asi tarabangiz; yo‘ledur - qattig‘, ammo manzili farahomez.
Qanoatda nechakim, farog‘bol, aksi tama’da razolat va nakol.
Xasis ta’bg‘a do‘stedur laimvash-gadoshevalik va razolat aning tavriga xush. Muvofaqatig‘a asar 
xorlig‘, munosabatig‘a bahra sabukborlig‘. Har tab’dakim, ul mavjud bo‘ldi, ul kishi ulus tab’ig‘a 
mardud bo‘ldi. Laimliq va razolatqa kamol andin, odamiylik va insoniyatqa zavol andin. O‘tedur nomus 
uyin kuydurguvchi, yeledur izzat xirmanin sovurguvchi va viqor sham’in o‘churguvchi. Tama’ in’omg‘a 
andoqdurki, sharataomg‘a, ul biri dunlar harakoti, bu biri bahoyim sifoti.
Qanoat javharedurkim, elni mundoq ikki balodin o‘tkarur va mundoq ikki ibtilodin qutqarur. Bu ikki 
zamima fe’lki, yomondur, go‘yo ikki nohush tav’amondur, ul mundin yomon va bu andin yomon, 
ikkalasi yomondin-yomon. Biri laim va biri mudbir ikkalasining haqiqati bir. Muxbiri sodiq
15 
(sallollohi 
alayha vas-sallam) munga mundoq debtur: «Qone’ ne azizg‘a tome’, ne zalilg‘a nisbat beribdur».

---

Alisher Navoiy. Mahbub ul-qulub