Махсус қисм б и р и н ч и б ў л и м шахсга қарши жиноятлар I боб. ҲАётга қарши жиноятлар 97 м о д д а. Қасддан одам ўлдириш
Download 1.53 Mb.
|
jinoyat kodeksiga sharx maxsus qism qo`l bola
- Bu sahifa navigatsiya:
- Жиноятнинг объекти
- предметини
(Жуда кўп миқдордаги зарар тушунчаси тўғрисида Жиноят кодекси Махсус қисмининг VIII бўлимига қаранг).
19. ЖК 175-моддаси 3-қисмига мувофиқ, етказилган моддий зарарни уч баравар қоплаган ҳолларда айбдорга нисбатан озодликдан маҳрум қилиш кўринишидаги жазо қўлланилмайди. 176 - м о д д а. Қалбаки пул, акциз маркаси ёки қимматли қоғозлар ясаш, уларни ўтказиш Ўтказиш мақсадида қалбаки банк билетлари (банкнотлар), металл тангалар, акциз маркалар, шунингдек, қимматли қоғозлар ёхуд чет эл валютаси ёки чет эл валютасидаги қимматли қоғозлар ясаш ёки уларни ўтказиш - беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. Ўша ҳаракатлар: а) такроран ёки хавфли рецидивист томонидан; б) кўп миқдорда; в) бир гуруҳ шахслар томонидан олдиндан тил бириктириб содир этилган бўлса, - беш йилдан ўн йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади Ўша ҳаракатлар: а) жуда кўп миқдорда; б) уюшган гуруҳ томонидан ёки унинг манфаатларини кўзлаб содир этилган бўлса, - ўн йилдан ўн беш йилгача озодликдан маҳрум қилиш билан жазоланади. 1. Таҳлил қилинаётган модда халқаро характерга эга жиноят бўлиб, унга қарши 1931 йил 20 апрелда қабул қилинган “Пул белгиларини қалбакилаштиришга қарши кураш тўғрисида”ги Конвенция асосида кураш олиб борилади. Ушбу Конвенцияга мувофиқ, “пул белгилари ва қимматли қоғозларни қалбакилаштириш билан шуғулланувчи шахслар қаерда жиноят содир этиши, қайси давлат фуқароси бўлиши ва ҳаракатлари қайси иштирокчи-давлатнинг пул тизимига қаратилганлигидан қатъи назар жиноий жавобгарликка тортиладилар”. 2. Таҳлил қилинаётган жиноятнинг ижтимоий хавфлилиги шундаки, ўтказиш мақсадида қалбаки банк билетлари (банкнотлар), металл тангалар, акциз маркалар, шунингдек, қимматли қоғозлар ёхуд чет эл валютаси ёки чет эл валютасидаги қимматли қоғозларни ясаш ё уларни ўтказиш билан шуғулланувчи шахслар давлатнинг пул-кредит тизимига зарар келтириб, инфляциянинг пайдо бўлиши ва ривожланишига, иқтисодий беқарорликка, республиканинг иқтисодиётига зарар етказади. Бозор иқтисодиётига ўтиш даврида ушбу жиноятнинг хавфлилиги айниқса ошади. Пул оборотини бошқаришни қийинлаштиради. Чунки пул эмиссияси давлат томонидан товар ва пул мутаносиблигини инобатга олиб амалга оширилади. Қалбаки пул ёки қимматли қоғозлар ясаш, уларни ўтказишнинг ижтимоий хавфлилиги, аввало, шундан иборатки, бу ҳаракатларни содир этиш қоғоз пул ёки қимматли қоғозлар кўпайиб кетишига, яъни пул ва товар массасининг ўзаро мутаносиблиги бузилишига сабаб бўлади. Муомалада товар билан таъминланмаган қоғоз пуллар пайдо бўлади, бу пулнинг қадрсизланишига, иқтисодий беқарорликка сабаб бўлади, давлат иқтисодиётининг асосларига путур етказади. 3. Жиноятнинг объекти давлатнинг пул ва кредит тизими нормал фаолият олиб боришини таъминловчи муносабатлардир. Жиноятни содир этишда фақат Ўзбекистон Республикаси Марказий банкига берилган ваколатлар бузилади. Ўтказиш мақсадида қалбаки банк билетлари (банкнотлар), металл тангалар, акциз маркалар, шунингдек, қимматли қоғозлар ёхуд чет эл валютаси ёки чет эл валютасидаги қимматли қоғозлар ясашдан мақсаддан яна бири бу солиқ тўламасликдир. 4. Жиноятнинг предметини қуйидагилар ташкил этади: ¨ Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг банк билетлари (банкнотлар), яъни Марказий банк томонидан муомалага чиқарилган ва кафолатланган пуллар (сўмлар) – 1 сўмдан 1000 сўмгача[129]. ¨ Ўзбекистон Республикасининг ҳар қандай металл тангалари, шу жумладан олтин, кумуш ва платина тангалар (бу тангалар сони чекланганлиги туфайли, асосан, тўлов воситасидан кўра кўпроқ, коллекция буюми сифатида фойдаланилади); ¨ акциз маркалар – товарларнинг айрим турларига (жумладан, алкаголь ва тамаки маҳсулотларга) акциз солиғи сифатидаги тўлов. Алоҳида давлат матбаа бирлашмалари томонидан чиқарилади; ¨ қимматли қоғозлар жумласига қуйидагилар: облигация, вексель, чек, депозит ва жамғарма сертификатлари, банкнинг тақдим қилувчига пул бериладиган жамғарма дафтарчаси, коносамент, акция ҳамда қонун ҳужжатлари билан қимматли қоғозлар жумласига киритилган бошқа ҳужжатлар киради[130]; ¨ чет эл валютаси - тегишли хорижий давлатда муомалада бўлган ва қонуний тўлов воситаси ҳисобланган банкнот кўринишдаги чет эл пул белгилари, шунингдек, муомаладан чиқарилган ёки чиқарилаётган, ўша чет давлатнинг пул белгиларига алмаштирилиши лозим бўлган чет эл пул белгилари ҳисобланади[131]; ¨ чет эл валютасидаги қимматли қоғозлар – чет эл валютасидаги фонд бойликлари (акциялар, облигациялар[132] ва бошқалар), чет эл валютасидаги тўлов ҳужжатлари (чеклар, векселлар, аккредетивлар ва бошқалар), шу жумладан йўл чекларидир [133]. 5. Мазкур предметлар Ўзбекистон ҳудудида ёки бошқа давлатлар ҳудудида қалбакилаштирилган ёки ўтказилган пайтдан бошлаб, уларни қалбакилаштириш ёки ўтказишнинг жиноят эканлиги қайд этилиши даркор. Download 1.53 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling