Мактабгача таълим муассасалари ходимларини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш республика ўҚув-методика маркази

Тарбиячи: Бу кимнинг кийими?
Бу балиқнинг кийими
Тарбиячи: Болалар, сиз буни қаердан билдингиз?
Думи, сузгич ва тангачаларидан
Тарбиячи: Болалар келинглар, тошбақа дарёда қандай балиқларни кўра олган экан?
Балиқлар ҳақида топишмоқ айтилади. Болалар топишмоқни топадилар.
Тарбиячи: Болалар, энди сиз чумолига балиқ нима эканлигини тушунтириб беринглар.
Балиқлар сув ҳайвонлари, уларнинг баданлари тангачалар билан қопланган.
Тарбиячи: Улар қаерда яшайдилар?
Дарё-уларнинг уйлари
Тарбиячи: Нима билан озиқланадилар? Дарё балиқларидан мисоллар келтиринг.
Жисмоний дақиқа. Ўйин сифатида ўтказилиши мумкин. Тарбиячи ҳайвонлар номини айтади. Болалар агар у балиқ бўлса сакрайдилар, агар улар бошқа гурухга мансуб ҳайвон бўлса айланадилар.
Машғулот сўнгида болаларга «Тутил балиқ» дидактик ўйинини ўйнаш таклиф қилинади. Агар балиқ илинса у балиқ тўғрисида сўзлаб бериш тавсия қилинади.


5-машғулот
Мавзу: Хона ҳсимликларини парвариш қилиш
Максад: Ҳсимликларни парвариш ҳилиш усуллари ва уларнинг тартиби тҳ-рисидаги болалар билимларини аниқлаш. Тупроқни юмшатиш усулини мустаҳкамлаш. Болаларни парваришнинг Янги тури-тупроқни ҳ-итлаш усули билан таништириш. Болаларнинг ҳсимликларга ўизиўишини, уларни кузатиб бори шва парвариш ҳилиш истагини тарбиялашни давом эттириш. Болаларнинг сҳз бойлигига ҳ-ит(озиҳлпнтириш) деган сўзни киритиш
Зарур жиҳозлар: Ҳар бир болага биттадан ҳсимликлар, клеенка, тупроҳни юмшатиладиган таёҳчалар, латта. Хар бир столга сувли то-орача, пульверизатор, қайчи, чилобчин қўйилади. Тарбиячи столида ҳ-иттли пакет ва эритма қуйилган стаканчалар.
Маш-улотнинг бориши: Болалар, енгларингизни шимариб, жой-жойларингизга ҳтириб олинг. Бугун биз хона ҳсимликларини парвариш қиламиз, лекин олдин бунинг учун нима қилиш кераклигини бир эслаб кҳрайлик(болалар парвариш усулларини айтиб ҳтадилар). Болалар яҳинда биз сизлар Билан тупроқни юмшатишни билиб олган Эдик. Болалар, нима учун тупроқни юмшатиш керак? (Юмшоқ тупроқдан сув яхши ҳтиб, унда илдизлар ҳсиши осонроқ бўлиши учун) Тупроқни нима билан юмшатамиз? Нега таёқчалар билан?(Илдизларга шикаст етказмаслик учун). Тупроқни қандай қғилиб юмшатса тҳ-ри бўлади? Ҳа, тҳ-ри ҳсимликнинг поясига яқин жойи саёзгина, поясидан нариро-и эса чуқурроқ қилиб юмшатилади. Ўсимликларни қандай қилиб ювиб, тозалаш керак?(Йирик барглари латта Билан артилади, майда баргли ҳсимликлар то-орачага ўҳйилиб, тупро-и ювилиб кетмаслиги учун устига клеека ёзилади, ката чилобчиндан сув қуйиб су-орилади). Биз нима учун ўсимликларни парвариш қиламиз?(Улар чиройли бҳлиб туриши яхши ўсиб гуллаши учун)
Болажонлар, парвариш қиладиган ўсимликларни кузатиб чиқингчи уларда ўзгаришлар бормикан?(ёронгулда Янги барглар, бальзаминда шоналар пайдо бўлибди)
Тарбиячи: Хозир баҳор бошланаяпти ўсимликлар ўсишга бошлади. Улар яхши ўсиб гуллайдиган бҳлиши учун уларга ҳ-ит солиб, зиқлантириш керак бҳлади. Бунинг учун кукун холида бҳладиган махсус ҳ-ит бор. Лекин бу кукунни тупроққа солиш мумкин эмас, аввал уни сувда эритиш керак. Ўсимлик су-орилгаидан кейин хафтасига бир марта ана шундай эритма Билан озиқлантириб турилади, шунда эритма тупроққа яхшироқ сингийди. Столда ў-ит эритмаси солига стаканчалар турибди. Сиз з ўсимликларингиз баргларини артиб чиҳҳанингиздан кейин тупро-ини юмшатиб уларга шу эритмаларни пуркайсиз, майда баргли ҳсимликларни эса то-орада чилобчиндан сув қуйиб туриб ювасиз. Катта ҳсимлик учун кҳпроқ, кичик ўсимлик учун камроқ миқдорда эритма керак бўлади. Ў-ит эритмаларни ишлатиб бўлганингиздан кейин стаканчаларни жойига қўйиб, ўз иш жойингизни йи-иштириб олинг, ўсимликларни эса турадиган жойига олиб бориб қўйинг.
Тарбиячи болалар қилаётган ишларини назорат қилиб боради, йҳл-йҳриқ кўрсатади, уларга ёрдам бериб туради, ишни яхши уддалаётган болаларни ра-батлантириб туради.
Маш-улот охирида тарбиячи мавзуни мустахкамлаш учун болаларга қуйидаги саволлар Билан мурожат қилади:
Бугун сиз нималарни ўрганиб олдингиз?
Нима учун ўсимликларни озиқлантиришимиз керак?
Ў-ит қандай тупроққа тушиши керак?
Ўсимликлар ўсиб турган тувакка қанча эритма қуйиш керак?
Демак, нам тупроққа ў-итни су-ришдан кейин берилади, ўсимликнинг ката-кичиклигига қааб унга ярим стакан ёки бутун бир стакан эритма қуйилади.
Сиз бугун ўсимликларни озиқлантириб чиўдингиз, кейинчалик бу ишни навбатчилар хафтасига бир мартадан бажариб боради. Бир кун илгари мен челакда ҳ-итни эритиб қўяман, навбатчилар шундан олиб ўсимликларни озиқлантириб чиўади. Бугун нималарни билиб олганингиз қаўида уйда оналарингизга айтиб беринг