Maruza mashg’ulotining xronologik xaritasi Ishlash boskichlari

Shaxsiy kompyuterlarnig arxitekturasi

Kompyuter aslo bitta qurilma emas. Balki, uning samarali ishlashini ta’minlash maqsadida o’zaro hamkorlikda ishlovchi ko’plab elektron qurilmalardan tashkil topgan hisoblash tizimidir. Bular,

- ma’lumotlarni va buyruqlarni kompyuter xotirasiga kirituvchi qurilmalar;

- kiritilgan ma’lumotlarni maxsus dasturlar yoki buyruqlar yordamida qayta ishlovchi qurilmalar;

- kiritilgan ma’lumotlarni va olingan natijalarni vaqtincha yoki uzoq vaqt saqlovchi xotiralovchi qurilmalar;

- hisoblash natijalarini foydalanuvchiga qulay va ko’rgazmali ravishda yetkazib beruvchi qurilmalar;

- shu qurilmalarning ishlashini doimiy ravishda nazorat qilib boruvchi va ularning talabdagidek ishlashini ta’minlovchi qurilmalar;

- qurilmalarni kerakli miqdordagi o’zgarmas elektr quvvati bilan ta’minlovchi qurilmalardir.

Ana shunday qurilmalarning majmui kompyuterning qurilmaviy ta’minoti yoki kompyuterning konfigurasiyasi deyiladi.

Har qanday zamonaviy kompyuterning (yoki kompyuter tizimining) konfigurasiyasi quyidagi qurilmalardan tashkil topishi mumkin:

 Tizimli blok; Tizimli plata;Prosessor;Tezkor xotira;Qattiq disk diskovodi;

• 
  CD-ROM va DVD diskovodlari;Yumshoq disk diskovodi;Videokarta;Audiokarta;
  
• 
  Monitor;Kompyuterlar to’ri kartasi;Modem kartasi;Klaviatura;«Sichqoncha» yoki monipulyatorlar;Ta’minlash bloki;Modemlar;Printerlar;Skanerlar;Strimerlar;
  
• 
  Magnitooptik diskovodlar;Ko’chma (mobil) qattiq disklar;Plotterlar;Digitayzerlar;
  

 Kompyuterlar to’ri kartasi (Network - card); Modem kartasi (Modem - card); Web - TV va VGA-NTSC kartalari;Uzluksiz ta’minlash bloki;Antielektrostatiklar;Web-kameralar;Multiproyektorlar;Audiokolonkalar;Mikrofor va naushniklar;Raqamli fotokameralar;Raqamli videokameralar;Flesh-karta va flesh-breloklar.

Vazifalariga ko’ra bu qurilmalar, zamonaviy kompyuterlarning asosiy, tashqi va qo’shimcha qurilmalarini tashkil qiladi. Shularga ko’ra, zamonaviy kompyuterlarning (yoki kompyuter tizimlarining) konfigurasiyalari ham uchta variantda bo’ladi:

Minimal konfigurasiya – faqat, asosiy qurilmalardan tashkil topadi (ya’ni, kompyuterning o’zi);

To’liq konfigurasiya – asosiy va tashqi qurilmalardan tashkil topadi (kompyuter tizimi);

Kengaytirilgan konfigurasiya – asosiy, tashqi hamda qo’shimcha qurilmalardan tashkil topadi (kengaytirilgan kompyuter tizimi).

2.2. Kompyuterning asosiy qurilmalari

Bunday qurilmalarning “asosiy” deyilishiga sabab – ular kompyuterning asosini tashkil qiluvchi qurilmalar bo’lib, yagona hisoblash tizimini tashkil qiladi. Shuning uchun ham, ularning birortasisiz kompyuter ishlamaydi yoki u bilan ishlash mumkin emas.

Quyidagi elektron qurilmalar, zamonaviy kompyuterlarning asosiy qurilmalarini tashkil qiladi:

 Tizimli blok (System block);

 Tizimli plata (Asosiy plata, Ona plata, Motherboad);

 Prosessor (Mikroprosessor, Markaziy prosessor, Microprocessor, CPU – Central Processor Unit);

 Tezkor xotira (RAM – Random Access Memory);

 Qattiq disk diskovodi (Vinchester, ROM – Read Only Memory);

 Kompakt disk diskovodi (CD ROM – Compact Disk ROM);

 DVD diskovodi (DVD – Degital Video Disk ROM);

 Yumshoq disk diskovodi (FDD – Floppy Disk Drive);

 Videokarta (Videoadapter, Video Card, Video Adapter);

 Audiokarta (Ovoz kartasi, Audio Card, Sound Card);

 Monitor (Displey, Display, Monitor);

 Klaviatura (Keyboard);

 «Sichqoncha» yoki monipulyatorlar (Mouse, Monipulator);

 Ta’minlash bloki (PSU – Hower Supply Unit).

Bu qurilmalar asosan quyidagi vazifalarni bajaradi: