Мавзу: Металлар технологияси асослари

Devor bloklari va panellari. Devor bloklari (33-rasm) zichligi kо‘pi bilan 
1200 kg/m
3
bо‘lgan M50 va M100 markali yengil betonlardan tayyorlanadi. Ichki 
va tashqi devorlarning bloklari yaxlit va ichi kovak qilib yasaladi. Devor 
bloklarining balandligi va eni binolarning qabul qilingan qirqim sistemasiga qarab 
(ikki qatorli, uch qatorli va hokazo) va mavjud yuk kо‘tarish mexanizmlari 
(kranlar) ning quvvatiga qarab tanlanadi. 
Tashqi devor bloklari о‘ng yuzasi pardozlangan (fakturalangan), bо‘yashga 
tayyor qilib bajariladi. 
Mо‘ljallanishiga kо‘ra devor panellari tashqi va ichki dvorlar uchun 
mо‘ljallangan panellarga bо‘linadi. Isitiladigan binolar tashqi devorlarining 
panellari kо‘pincha zichligi 700-1000 kgG‘m
3
, M50-M100 markali yengil 
betondan, shuningdek zichligi 550-700 kgG‘m
3 
bо‘lgan M35-M50 markali g‘ovak 
betonlardan bir qatlamli qilib tayyorlanadi. Turar joy binolarining tashqi devorlari 
panellarining uzunligi 3600 va 7200 (bitta yoki ikkita xonaga), balandligi 2900 va
qalinligi 400 mm. 
Tashqi devor panellarining о‘ng yuzasi rangli sementdan tayyorlangan 
qorishmaning manzarali qatlami yoki maydalangan tosh, shisha va boshqalar 

---

3-rasm.
3-rasm.Sopol plitalar bilan qoplangan keramzitbeton devor paneli 
qatlami bilan pardozlanadi, sopol plitka (3-rasm) bilan qoplanadi, 
shuningdek, yog‘in-sochinga chidamli bо‘yoq tarkibi bilan bо‘yaladi. 
Ichki devorlarning panellari M150, M300 markali og‘ir betonlardan 
tayyorlanadi. Ularning qalinligi konstruktiv xususiyatlarm, 
ta’sir 
etadigan 
yuklamalar va beton markasiga qarab 120 dan 160 m gacha о‘zgaradi. 
Orayopma buyumlari jumlasiga orayopma tо‘shamalari va panellari kiradi, 
ular kerakli tutib turish xususiyatiga ega va tovushni yetarli yutishi kerak. Butun 
xona kengligidagidek buyumlar odatda panellar deb, ancha ensizi esa plitalar deb 
ataladi. Qavatlar orasidagi yopmalar buyumlarining uzunligi yopiladigan quloch 
uzunligiga, ya’ni kо‘tarib turuvchi devorlar orasidagi masofaga muvofiq yasaladi 
va 3-6,5 m gacha bо‘ladi. 
4-rasm.Zina marshi (a) va zinapoya maydonchasi (b). 
Orayopma plitalari yumaloq va chо‘zinchoq bо‘shliqli qilib chiqariladi (4-
rasm). Bо‘shliqlar tо‘shama massasini kamaytiradi, yopmalarning tovush yutishini 
oshiradi va beton sarfini kamaytiradi. Tо‘shamalar uzunligi 6 m gacha bо‘lgan 
qulochga hisoblangan, tо‘shamalar qalinligi 220 mm, eni odatda 1,6-2,4 m. Plitalar 

---

69 
M200 va M300 markali og‘ir betonlardan tayyorlanadi. Ular oddiy usulda yoki 
oldindan taranglab armaturalanadi. 
Qurilmasi jihatidan orayopma panellari yassi yaxlit va yumaloq hamda 
chо‘ziq kovakli ichi bо‘sh, shuningdek, qirrali bо‘lishi mumkin. Ular oddiy usulda 
yoki oldindan armaturalanib, M200 va M300 og‘ir va yengil betonlardan 
tayyorlanadi. Hozirgi vaqtda yirik panelli turar joy binolarini qurishda xona 
о‘lchamiga mо‘ljallangan 160 mm qalinlikdagi yassi yopma panellardan keng 
foydalaniladi (35-rasm). 
5 rasm. Yumaloq (a) va oval (b) bо‘shliqli .Xona о‘lchamidek 
orayopma paneli orayopma plitalari