Mavzu: Tokning magnit maydoni. Magnit maydon induksiyasi. Magnit oqimi. Amper kuchi. Lorens kuchi

Magnit maydonning energiyasi. 
Zanjir magnit maydonining energiyasi Wmarzanjir ulanganda hosil bo’ladigan ozinduksiya EYuK ni 
yengish uchun sarflanadigan ishga teng ekan.' Agar bu holda o’zinduksiya EYuK ning o’rtacha qiymati 
Yeo’z ga teng bo’lsa va zanjirdagi tokning Dl o’sish vaqtida undan q zaryad o’tsa, o'zinduksiya EYuK 
ni yengish ishi Yeo
c
z q ga teng bo'ladi. U  holda 
' 
W
max
=-Ye
oz
q. (5) 
Minus ishora zaryadlar bu holda o’zindriksiya EYuK ga qarshi harakatlanayotganligini bildiradi 
Ye
oz
=-L 

I/ 

t bo’lgani uchun 

---

W
max
= L
t
I


q=L

IL/

t 
Zanjirdagi tok 0 dan I ga qadar ortganidan, 

I=I-O=I ga ega bo’lamiz, q/

t esa tok kuchining ortish 
vaqtidagi uning o’rtacha qiymatidir. O’rtacha tok kuchini 1/2 ga teng deb olib va 

I hamda q/

f 
qiymatlanri yuqorida keltirilgan ifodaga qo’yib, I tok oqayotgan zanjir magnit maydoning energiyasini 
hisoblash formulasini topamiz: 
W
mar
=L I I/2=
2
2
LI
Zanjir magnit maydoning energiyasi undagi tok kattaligining kvadraliga to’g’ri proporsional va uning 
L induktivligiga bog’liqdir. O’zagi ferromagnetikdan yasalgan solenoidning induktivligi ayniqsa katta 
bo’lganidan, elektromagnitga ega bo’lgan zanjirda katta magnit energiya hosil boladi. 
 
IV. Yangi bilimlarni mustahkamlash uchun savollar. 
1 . Ersted tajribasini tusuntiring? 
2. Magnit maydon qayerda vujudga keladi? 
3. Magnit ta’sirlari deb qanday ta’sirlarga aytiladi? 
4. Tabiatda magnit zaryadlari mavjudmi? 
5. Magnit induksiyasi deb nimaga aytiladi?  
6. Magnit induksiyasi chiziqlari deb qanday chiziqlarga aytiladi? 
7. Magnit doimiysining qiymati? 
8. Amper qonuni nima haqida? 
9. Chap qo’l qoidasi? 
10. Parallel toklarning o’zaro ta’sir kuchi? 
11. Lorens kuchi nima haqida? 
12. Lorens kuchining ta’siri? 
Uyga vazifa 
Fizika I-qism 305-321 bet 
V. Foydalanilgan adabiyotlar 
 
1. Fizika I-qism A. G. G’aniyev, A.K. Avliyoqulov, G,A.Almardonova 
Tuzdi: _______________________