Maxsus pedagogika

2. 
Kombinatsiyalashtirilgan yoki murakkab darslar. Bu dars bir qancha 
didaktik m aqsadlarni ko‘zlaydi (yangi m aterialni tushuntirish, uni 
mustahkamlash, awal o‘tilganlami takrorlash va bilimlarni hisobga olish, 
tekshirish). Bu esa о ‘qitish jarayonining bir qancha bo‘laklariga mos keladi. 
Darsning har bir qismi oz vaqt (10—15 daqiqa) davom etadi, faoliyat
93

---

turi ham dars davomida tez o ‘zgarib turadi. Berilgan rejadagi darsni 
o‘zlashtirish, o ‘quvchilaming faoliyatini rang-barang qilish imkoniyati va 
birinchi darsning o‘zida o‘zlashtirish jarayoni deyarli hamma bosqichlarda 
qo‘shib olib borish imkoniyati, bilimlar hajmining uncha katta emasligidan 
bo‘lib, quyi sinf o ‘quvchilari bilan ishlashni qulaylashtiradi.
3. Amaliy darslar. Bu darslarda o ‘rganilayotgan materialni qaytadan 
tushunib yetish, esga tushirish va qo‘llash, uni mustahkamlashga erishish 
maqsadi ko‘zda tutiladi. 0 ‘quvchilar masalalar yechishni mashq qiladilar, 
o‘rgangan qoidalar bo‘yicha mashqlar bajaradilar, ko‘nikma va malakalami 
mukammallashtiradilar, awal o ‘rgangan fakt va tushunchalami yangidan 
tushunib yetadilar. M aterialni dastlabki anglash jarayonida yetarli 
o ‘zlashtirilmagan yoki umuman o‘zlashtirilmagan qoidalami bilib oladilar.
M a’lumki, bilim, ko‘nikma va malakani mustahkamlash qayta tiklash, 
mashq qilish va ijobiy mustahkamlashga bo‘linib, o‘zaro ajralmas bog'liqlikda 
va doimo aloqada bo‘ladi. Amaliy darslar bir xil bo'lmasligi zarur. 
0 ‘quvchilaming ishga qiziqishi davom etishi uchun o‘qituvchi bunday darslarga 
puxta tayyorlanislii, turli ishlarni tanlashi, darsning jihozlanishi va qismlarga 
boiinishini aniq ishlab chiqishi kerak. Bu darslar o ‘quvchilar ishlab 
chiqarishda, ustaxonalarda, kasbga o‘rgatish jarayonida ishlayotganlarida 
o ‘tiladi, lekin ular matematika, tabiatshunoslik, geografiyani o ‘rganish 
jarayonida ham qo‘llaniladi.