Microsoft Word 77 r nigmatov doc

Martele (martele) – tovushni zarb bilan bosimli chalish shaxdam, dona-
dona, burro, xarakterli tovushlar bog‘lanishi. 
Cholg‘u guruhlari bilan ishlash 
Notanish nota matnlarini erkin o‘qish o‘quvchilarning har tomonlama 
rivojlanishlari uchun zarur va muhim omillaridan biri bo‘lib hisoblanadi. 
Notanish nota matni yozuvlarida tez va bemalol orientir ola bilish, aniq, 
shuningdek, xatosiz ularni o‘qiy olish o‘qish davrida hamda kelgusi konsert va 
orkestr faoliyatlarida katta ahamiyat kasb etadi. 

---

 
27 
Har qanday yangi asarning ustida ishlash davomida avvalambor asar 
mazmuni va shakli bilan o‘quvchilarni tanishtirib chiqish zarur. Dirijyor shu 
maqsadda berilgan asar haqida qisqacha tushuntirish berib, asosan uning 
xarakteri, ma’nosi va murakkab texnik tomonlari haqida ko‘rsatmalar berishi 
kerak. O‘quvchilarga berilgan ko‘rsatmalardan keyin asar haqida tushunchaga 
ega bo‘lishlari uchun to‘liq ijro etiladi. 
Asarlarni ustida ishlash jarayoni uch bosqichda olib boriladi: 
Birinchi bosqich – orkestr partiyalari ustida ishlash dirjyor boshchiligida 
mutaxassislik va ansambl sinfi o‘qituvchilari bilan birgalikda olib boriladi. 
O‘quvchilarga o‘z partiyalarini murakkab joylarini erkin ijro etishlari, dinamika 
talablariga rioya qilishlari, shtrixlarni to‘g‘ri ijro etishlari va belgilangan temp 
tezligida vazifalarni bajarishlari yuklatiladi. Asosan, diqqatni sof sozga (notalar 
intonatsiyasi) erishishga qaratish kerak. Shu shartlarni barchasi bajarilib, 
o‘quvchilar o‘z partiyalarini texnik jihatdan benuqson ijro eta olganlarida bu 
bosqich nihoyasiga etgan hisoblanadi.
Dirijyor cholg‘u guruhlari bilan ishlashdan oldin har bir orkestr 
ishtirokchisidan o‘z partiyalarni alohida qabul qilib olib, ularni baholashi kerak. 
Orkestr partiyalarni o‘rganishlarida o‘quvchilardan talabchanlik va 
tirishqoqlik talab qilinishi, ularning o‘z partiyalarini yuzaki, maqsadsiz qayta-
qayta ijro etishlariga yo‘l qo‘ymaslik zarur. Uchraydigan qiyinchiliklarni yengib 
o‘tishda orkestr rahbari o‘quvchilardan vazifalarni bajarishlarida ongli ravishda, 
maqsadli yondashishlarini uqtirishi muhimdir.