3-чизма. Маблағлар таркиби.
Ҳар бир корхона ташкил қилиниш дақиқасида ўз фаолиятининг ҳажми ва
ҳарактерига қараб маблағларини шакиллантиради. Агар уларда қўшимча маблағга
вақтинчалик эҳтиёж туғилиб қолса, унда маблағларни муайян манбалардан олишлари
мумкин. Ишлаб чиқариш натижасида олинган фойданинг бир қисми ёки махсус
мақсадларда жамғарилган фондлардан, давлат грантлари ва субсидияларидан
фойдаланади. Шундай қилиб, корхона маблағларини ҳосил қилиш режали характерга
эгадир. Корхона томонидан ҳар қандай манбадан олинадиган маблағлар маълум
мақсадлар учун мўлжалланган бўлади.
Корхона маблағларини ташкил топиш манбалари ва қандай мақсадларга
мўлжалланганлиги уларни ушбу корхонага келиб тушиш даражасига қараб амалга
оширилади. Маблағлар манбаларининг туси (характери) мулкчиликнинг шаклини акс
эттиради. Корхоналар энг аввало ўзининг бутун яшаш даври учун умумдавлат фондидан
(давлат корхоналари) ёки ўзларининг муассисларидан, банклардан, бошқа корхона,
ташкилотлардан вақтинчалик фойдаланиш учун маблағлар олади.
Шундай қилиб, корхона маблағларининг ташкил топиш манбалари ва қандай
мақсадларга йўналтирилганлигига қараб қуйидаги гуруҳларга бўлинади: ўз маблағлари,
қарзга олинган (жалб қилинган) маблағлар.
Ўз маблағлари давлат корхоналарида, фолиятининг ҳамма даврида берилади ва унга
бириктириб кўйилади.
Маблағлар (актив)
Узоқ муддатли активлар
Жорий (маблағлар)
Пул маблағлар
Тугалланмаган капитал
қўймалар
Узоқ муддатли
молиявий
қўймалар
Номодий
активлар
Жорий ҳисоб
– китобдаги
маблағлар
Асосий
воситалар
Моддий
оборот
маблағлар
Қисқа муддатли молиявий
Do'stlaringiz bilan baham: |
