Microsoft Word chingiz aytmatov oqkema lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
67
- Xa-xa-xa... 
- Meni haqiqatan ham mast deb o‘yladi. Miltiqni qo‘lga olib jo‘nab qoldi. Men qaytdim. Biz bir-
birimiz bilan tortishib yotar ekanmiz, bug‘ular bu orada bir oz nariroqqa yurdi. Ko‘ryapsanmi, deyman 
unga, ketib qoldi, keyin ularga yetib bo‘lmaydi. Ular hali hurkib qochmaguncha otib olish kerak. Chol 
qo‘liga miltiqni oldi va ularning orqasidan pusib bora boshladi. U hamon: «Kechir meni, Shoxdor ona 
bug‘u, kechir...», - deb o‘z-o‘zicha shivirlardi. Men esa o‘z-o‘zimcha: «Ehtiyot bo‘l, tekkiza olmasang, 
sen ham o‘sha bug‘ular bilan birga boshing oqqan yoqqa qarab ket, boshqa qorangni ko‘rsatma», - 
dedim. 
- Xa-xa-xa... 
Ichimlik hidi bilan dud hidining birga qo‘shilib anqishi, uning ustiga qahqaha urib kulishlar 
bolaning isitmasini oshirib, yanada dimiqtirib yubordi. Og‘riqning zo‘ridan uning boshi tars yorilib 
ketayozdi. Nazarida kimdir uni tepayotganga, kimdir bolta bilan miyasini yorayotganga o‘xshardi. 
Go‘yo birov uning ko‘zini mo‘ljalga olayotganday chap berib boshini olib qochishga intilardi. Isitma 
natijasida holdan ketgan bola muzdek daryoda paydo bo‘lib, baliqqa aylanib qoldi. Quyrug‘u, tanasi, 
suzgich qanotlari - hamma-hammasi baliqniki-yu, faqat og‘riyotgan boshigina o‘zicha qolgan edi. U 
qop-qorong‘i muzdek suv ostida suzib borardi. Xayolida umrbod shunday baliq bo‘lib qolishni va 
toqqa hech qachon qaytmaslikni o‘ylardi. «Qaytmayman endi, - deyardi u o‘zicha. - Yaxshisi, baliq 
bo‘laman, baliq bo‘lib yashayman...» 
Bola karavotdan tushib, sekin uydan chiqib ketganini hech kim payqamay qoldi. U zo‘rg‘a 
burchakka yetib borgan ham edi, birdan qayt qilib yubordi. U devorga suyangancha ingrab yiglardi. 
O‘pkasi to‘lib yig‘laganidan nafasi qisilib g‘o‘ldirardi: 
- Yo‘q, men, yaxshisi, baliq bo‘laman. Bu yerdan suzib ketaman. Yaxshisi, baliq bo‘laman. 
O‘razqulning uyi derazasidan esa mast kishilarning qahqahlab kulishlari-yu, qiyqiriq ovozlari 
eshitilardi. Bu yovvoyi qahqaha bolani garang qildi, uning qalbida chidab bo‘lmas dard-alamlarni 
qo‘zg‘adi. Bu dahshatli qahqahani eshitish ko‘nglini behuzur qilayotgandek tuyuldi. U biroz o‘ziga 
kelish uchun hovliga chikdi. Hovlida hech kim yo‘q, huvullab yotardi... O‘ti o‘chib qolgan o‘choq 
yonida ichkilikning zo‘ridan o‘lar holatda yotgan Mo‘min boboga ko‘zi tushdi. Chol tuproqda, o‘sha 
Shoxdor ona bug‘uning kesib tashlangan shoxlari yonida hushsiz yotardi. Bug‘uning maydalangan 
kallasini it g‘ajib yotgan edi. Bulardan boshqa biron kimsa yo‘q. 
Bola bobosining ustiga engashgancha uning yelkasidan tortqiladi. 
- Bobo, yuring, uyga ketamiz, uyga, - dedi u. Chol javob bermadi, u hech nimani eshitmadi, 
boshini ham ko‘tara olmadi. Ha, u nima ham deya olardi? 
- Qani, turing, bobo, uyga ketamiz, - dedi bola. Kim bilsin, u o‘zining bolalik aqli bilan bobosining 
Shoxdor ona butu haqidagi ertagi uchun bu yerda ta’zirini yeb yotganini, o‘z erki bilan unga qasd 
qilmaganligini, uning o‘zi bu haqda bolaga hamma vaqt nasihat qilib kelganligini, - ota-bobolar 
udumiga, o‘z vijdoni va vasiyatlariga zid borganligini, baxti qaro qizini deb, nabirasini deb shu ishga 
qo‘l urganligini fahmlay oldimikin yoki anglab yetmadimikin?.. 
Chol og‘ir ahvolga tushib, g‘am-alam o‘tida yonib, bolaning ovoziga javob qilmasdan, go‘yo o‘lik 
singari yuzini yerga qilib yotardi. 
Bola bobosining yoniga cho‘qqayib o‘tirgancha uni qo‘zg‘atishga harakat qildi. 
- Bobo, boshingizni ko‘tarsangiz-chi, - dedi u. Bolaning yuzlari oqarib, bo‘shashib ketgan edi, 
qo‘llari, lablari qaltirardi. - Bobo, bu menman. Eshityapsizmi?- deyardi u. O‘zimni juda yomon 
sezyapman, - deya yig‘lardi u. - Boshim og‘riyapti, juda qattiq og‘riyapti. 
Chol ingrab, qimirlay boshladi, biroq hamon o‘ziga kelolmagan edi. 
- Bobo, Qulibek keladimi? - so‘radi bola birdan ko‘zyoshi aralash. - Ayting, mashinasida Qulibek 
keladimi? - gap bilan alahsitmoqchi bo‘ldi u cholni. 
Bola bobosini yonbosh bilan ag‘darilib yotishga majbur etdi va nogahon mast holda soqollarigacha 

---

Chingiz Aytmatov. Oqkema (qissa)