Microsoft Word isajon sulton ozod ziyouz com doc

Онам чанг тушмасин деб йўл-йўл дастурхонга ўралган 
зувалаларни саватга солиб келади-да, нон ёпа бошлайди.
Шунда олма шохига бир қарға келиб қўнади-да, синглимга қараб 
қаттиқ қағиллайди. Синглим қўрқиб, чириллаб йиғлаб юборади. 
Онам “Вой ўлай” деб унга қараганида, косовга илашиб чиққан бир 
чўғ кўйлагига тушиб, тутай бошлайди. Синглим эса қаттиқ қўрққани 
учун баттар чириллайди. Онамнинг кўйлаги бир муддат тутаб, 
кейин лов этиб аланга олади. “Она-а, ёняпсан”, деб ба-қираман. Онам 
чопиб боряптию бир оловга, бир синглимга қарайди. Лекин 
тўхтамайди, синглимнинг олдига етиб боради, унга ҳеч нима 
қилмаганини билганидан кейингина оловни ўчиришга уринади. 
Обдастадаги сувни олиб, уст-бошига сепиб юборади. 
– Эсимни чиқарвординг-ку, онанг чўри, – дейди онам, укамни 
бағрига босиб, эти куйганидан юзини буриштириб.
Бостирмада турган от кишнайди. Аслида, бор бисотимиз еримизу 
шу битта отимиз холос. Бечорани тойчоқлигидан бери аравага 
қўшамиз, тупроқ, хазон, қоп-қоп буғдойу сомон ташиймиз. Елкасини, 
биқинини тери қайишлар қийиб юборган, аммо итоаткор, ювош от бу. 
Нарироқда шотиси бўйинтириғи билан тиккайтириб қўйилган 
эски арава турибди. Ғилдираклари катта-катта, айланасига темир 
қопланган, ёғочлари ёрилиб-ёрилиб кетган, қуриб турсин деб отам 
уни қуёшнинг тиғига судраб обориб қўйган. 
“Отангни ёнига бориб келақол, қорни очгандир”, дейди онам. 
Тугунчага битта жиззали нон билан беш-олтита ёғли қурут солиб 
беради, уни олиб далага жўнайман. Жиззали нон жуда ширин бўлади, 
йўл-йўлакай тугунчанинг четини очиб, ушатиб-ушатиб ейман. 

---

Исажон Султон. Озод (роман) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
35
Отамни бор-йўғи битта кўк тўни бор. Узоқдан экинлар ичида 
куйманаётгани кўринади. Тўннининг елкаси илма-тешик бўлиб 
кетган. Отам озғин, буғдойлар эса бўлиқ.
Тол шохида бир қуш қўниб ўтирган бўлади. “Ҳа, ҳалиям шу 
ердамисан?” деб қўяди отам унга. Бу қуш узоқлардан, тоғу 
тошларнинг ортидан учиб келади. Бошидаги қизғиш патлари тож 
каби товланади, аммо ғамгин қуш у. 
Отам овқатланиб бўлгач, икковимиз ўтоққа тушиб кетамиз. 
Мендан кейингилар – сингилларим, улар ҳали кичкина, меҳнатга 
ярамайди, онам билан майда-чуйда юмушларга уннаб ўралашишади. 
Рўзғорнинг меҳнатчиси – отам икковимиз. 
...Эсимни таниганимдан бери билганим – шу меҳнат. Отам билан 
омоч тортиб, шудгор қиламиз, маккаю жухориларни ўрамиз, қоплаб 
тегирмонга ташиймиз, узумларни узиб, сотгани баққолга берамиз, 
сабзиларни оламиз... гўнг тўплаб ўраларга кўмамиз, қирқилган узум 
зангларини ёқиб, кулини аралаштирамиз... Бу меҳнатнинг адоғи 
кўринмайди. Гоҳ-гоҳ қишлоқда тўй бўлиб қолади, кимдир кимгадир 
уйланади, тўйлар ҳам ғарибгина ўтади, одамлар тўй паловида гўшт 
сероброқ бўлса, кейинчалик анчага довур мақтаб-тамшаниб юришади. 
Ҳамманинг уйида ишком бор, теракнинг ёғочидан қилинган, иссиқда 
бу ёғоч оқариб қолади – оппоқ-оппоқ ишкомларда қизил-қора-очяшил 
узумлар осилиб туради, одамлар ари еб кетмасин деб уларни бўз латта 
билан ўраб чиқишади. Тўйларда яйраймиз, кейинчалик эса янги 
келин-куёвнинг ҳам оҳори кетиб қолади гўё... кун ўтган сайин 
хиралашиб, элга қўшилиб бораётгандай туюлади... келиннинг оқ 
юзлари, куёвнинг чақноқ кўзлари туссизлашади... улар ҳам меҳнатдан 
бош кўтаришмайди... келиннинг ер чопаётганини, меҳнатга кўмилиб 
кетганини кўраман... ҳамма-ҳаммаси ҳайбатли бир савол бўлиб 
бошимга келиб осилиб тураверади: одам боласи дунёга нимага келади 
ўзи? 
Отамни ҳам кўп ўйлайман. Отам ҳам бир маҳаллар мен каби бола 
бўлган, ариқларда чўмилиб ўйнаган, бобом билан экинзорда меҳнат 
қилган, вояга етиб улғайгач, рўзғор қуриб, бола-чақа кўрган, яъни 
бизлар туғилганмиз, бизларни катта қиламан деб яна меҳнатга кириб 
кетган... Бизлар улғайганимиз сайин отам қартая борган... энди бу 

---

Исажон Султон. Озод (роман) 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
36
ёзуқ бизнинг пешанамизда давом этмоқда. Мен ҳам бўй чўздим, мен 
ҳам тенгимни топиб уйланишим, отамни боқишим, болаларимни 
улғайтиришим керак.