Microsoft Word +++Jinoyat huquqi Umum. Rustambayev 2006. doc
) Jinoyat qonunining hudud bo‘yicha amal qilishi
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Jinoyat huquqi Umum.Rustambayev 2006
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kodeksning amal qilish doirasi Kodeksning O’zbekiston hududida jinoyat sodir etgan shahslarga nisbatan amal qilishi
|
6) Jinoyat qonunining hudud bo‘yicha amal qilishi. Jinoyat qonunining hudud bo‘yicha amal qilishi hududiylik fuqarolik, universal va aniqlik prinsiplariga asoslanadi. Jinoyat qonunining hudud bo‘yicha amal qilishi haqidagi masala muhim siyosiy ahamiyatga egadir, chunki bu masala davlatimizning mustaqilligi va suveren huquqi bilan bevosita bog‘liqdir. Jinoyat qonunining hudud bo‘yicha amal qilishi Jinoyat kodeksing 11-12 moddalarida berilgandir. Jinoyat kodeksining 11-moddasida O‘zbekiston Respublikasi hududida jinoyat sodir etgan shaxslarga nisbatan tadbiq etiladigan qoidalar belgilab berilgan. Unga muvofiq qilmish: 1. O‘zbekiston hududida boshlangan, tomomlangan yoki to‘xtatilgan bo‘lsa; 2. O‘zbekiston hududidan tashqarida sodir etilib, jinoiy oqibati esa O‘zbekiston Respublikasi hududida yuz bergan bo‘lsa; 3. O‘zbekiiston hududida sodir etilib, jinoiy oqibati esa O‘zbekiton hududidan tashqarida yuz bergan bo‘lsa; Kodeksning amal qilish doirasi Kodeksning O’zbekiston hududida jinoyat sodir etgan shahslarga nisbatan amal qilishi (JK 11-moddasi) Qonunning vaqt buyicha amal qilishi (JK 13-moddasi) Kodeksning O’zbekiston hududidan tashqarida jinoyat sodir etgan shahslarga nisbatan amal qilishi (JK 12-moddasi) 62 4. Bir necha qilmishlardan iborat yoki boshqa qilmishlar bilan birgalikda sodir etilgan bo‘lib, uning bir qismi O‘zbekiston hududida yuz bergan bo‘lsa, O‘zbekiston hududdida sodir etilgan jinoyat deb topiladi. O‘zbekiston bayrog‘i ostida yoki O‘zbekiston portida ro‘yxatga olingan dengiz yoki havo kemasi O‘zbekiston hududidan tashqarida bo‘lib, chet el davlati hududi hisoblanmagan joyda jinoyat sodir etilsa, bunday jinoyat uchun ushbu kodeksga muvofiq javobgarlikka tortiladi. Jinoyat kodeksi 11-moddasiga binoan jinoyatga tayyorgarlik yoki suiqasd qilish chet elda amalga oshirilib, O‘zbekiston hududida tugatilsa yoki jinoiy oqibat ro‘y bersa, jinoyat respublika hududida sodir etilgan, deb hisoblanadi. Ushbu moddadagi qoidalarga ko‘ra, agar jinoyatga tayyorgarlik ko‘rish, dalolat qilish, yordamchilik chet el davlatlarda sodir etilsa-yu, bajaruvchi O‘zbekiston Respublikasi hududida harakat qilgan bo‘lsa, yoki aksincha, ishtirokchilik O‘zbekiston hududida ro‘y berib, bajaruvchi chet elda harakat qilgan bo‘lsa, jinoyat O‘zbekiston hududida sodir etilgan hisoblanadi. Agar qonunlar, halqaro shartnomalar yoki bitimlarga muvofiq chet el fuqarolarining javobgarligi to‘g‘risidagi masala O‘zbekiston Respublikasi sudlariga tegishli bo‘lmasa, ular O‘zbekiston Respublikasi hududida jinoyat sodir etgan holda, halqaro huquq normalariga muvofiq hal qilinadi. Jinoyat kodeksining 11-moddasida ifodalangan hududiylik prinsipi shuni anglatadiki, bu prinsip davlat hokimiyatining suverinitetidan kelib chiqadi va uning huquqda, xususan jinoyat huquqida ifodalanishi hisoblanadi. Davlat suvereniteti va hududiylik prinsipi davlat hokimiyatining muayayn hudud doirasida chegaralanganligi va uning qonunlari ushbu hududdagina amal qilishini anglatadi. O‘zbekiston Respublikasi hududida jinoyat sodir etgan har bir shaxs uning O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi, chet el fuqarosi yoki fuqaroligi bo‘lmagan shaxs ekanligidan qat’iy nazar O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksining tegishli moddasi bilan javobgarlikka tortiladi. Yer sharining muayyan bir qismida O‘zbekistonning mustaqil hududga ega ekanligi uning suveren davlat bo‘lishini taminlaydi. Davlatning hududidi deganda, O‘zyekiston suvereniteti ostida bo‘lgan hudud tushuniladi. Bu hudud quruqlik, suv va havo yo‘llari chegarasi bilan belgilanadi. O‘zbekiston Respublikasi hududiga diplomatik va konsulliklar joylashgan chet davlatdagi hududlar ham kiradi. Ular joylashgan hudud halqaro huquqning umum etirof etilgan normalariga ko‘ra eksterritorial, yani ularda jinoyat sodir etilsa, mahalliy qonunga emas, balki ular qaysi davlat fuqarosi bo‘lsa, o‘sha davlatning milliy qonunchiligiga asosan 63 javobgarlik masalasi hal qilinadi. Shuning uchun diplomatik vakolatxonalar va konsullik muassasalarida sodir etilgan jinoyatlar O‘zbekiston Respublikasi qonunchiligi bilan javobgarlikka tortiladi. Respublikada boshqa davlatlarning vakolatxonalari hududida sodir etilgan jinoyatlar ham shunday hal qilinadi. Vakolatxona xudidi sifatida nafaqat vakolatxona binolari, shuningdek,, bu bino joylashgan yer uchastkasi, ushbu davlat hududi yurisdiksiyasida imunitetga ega bo‘lgan vakolatxona boshliqlari, xizmatchilari tomonidan egallangan yashash joylari, ularning mashinalari ham hisoblanadi. Agar jinoyat vakolatxona hududi yoki uning xizmatchilariga qarshi O‘zbekiston hududida turib sodir etilsa, O‘zbekiston Respublikasi hududida sodir etilgan, boshqa hollarda esa boshqa davlat hududida sodir etilgan hisoblanadi. Download 1.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|