Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

O‘zlashtirishning kapitalga yo‘naltirilgan usuli – ashyo va pul 
kapitalidan shaxsiy manfaatlar yo‘lida foydalanish oqibatida foizdagi 
daromadlarni o‘zlashtirish. 
Mulkni tadqiq etishning ilmiy paradigmasi – tegishli asosiy tadqiqot 
prinsiplari va metodlari tizimi. 
Mulkning birinchi tarkibiy darajasi – ne’matlarni tom ma’nodagi 
mulkning tabiiy asosi bo‘lgan ijodiy mehnat bilan o‘zlashtirish. 
Mulkning ikkinchi tarkibiy darajasi – xo‘jalik yurituvchi agentlar 
o‘rtasida ne’matlarni o‘zlashtirish subyektni aniqlash borasida yuzaga 
keladigan raqobatli munosabatlar tizimini ifodalovchi ijtimoiy-iqtisodiy 
munosabatlar. 
Mulkning uchinchi tarkibiy darajasi – o‘zlashtirish sohasidagi ijtimoiy 
munosabatlar shakli bo‘lib, tegishli rasmiy, avvalo yuridik normalar va 
norasmiy cheklovlarning o‘zaro bog‘liq birligida namoyon bo‘ladi. 
O‘zlashtiruvchi faoliyat – xo‘jalik subyektlarini o‘zlashtirishning turli 
shakl va usullari doirasida ne’matlarga egalik qilish borasidagi faoliyati. 
O‘zlashtirish – u yoki bu ne’matni o‘zlashtirishning muayyan shakli 
doirasida uni o‘zlashtirishning muayyan usuli. 

---

 118
Rentaga yo‘naltirilgan xatti-harakat – iqtisodiy agentlarning renta 
daromadlari olish borasidagi maqsadli faoliyati. 
O‘zlashtirishning rentaga yo‘naltirilgan usuli – turli shakllardagi 
(tabiiy, monopol, ma’muriy) renta daromadlarini o‘zlashtirish. 
Mulk – xo‘jalik yurituvchi subyektlar o‘rtasida ne’matlarni o‘zlashtirish 
borasida yuzaga keladigan ijtimoiy munosabat shakli yoki institutsionallashgan 
raqobatli munosabatlar. 
O‘zlashtirishning ijtimoiylashgan usuli – davlatning jamiyat a’zolarini 
muayyan ne’matlar bilan ta’minlash borasidagi qayta taqsimlash faoliyati 
natijasida yuzaga keladigan daromadlarini o‘zlashtirish.