Microsoft Word Кобилов. Иктисод назарияси. Дарслик лот doc

3. Takror ishlab chiqarishning mamlakat milliy
rivojlanishida o‘rni va ahamiyati 
Ehtiyojlarning yuksalib borish qonunining harakati obyektiv ravishda 
ne’matlarni yaratishning uzluksizligini talab qiladi. Shu bois ham 
iqtisodiyot deganda kishilarning ehtiyojini qondirishga qaratilgan, 
anglangan faoliyat tushuniladi. Ne’mat deganda insonning u yoki bu 
ehtiyojlarini qondirish maqsadida ishlab chiqarilgan mahsulot turi 
tushuniladi. 
Iqtisodiy faoliyatning boshlanishi, mahsulot va xizmatlarni ishlab 
chiqarish iqtisodiyotning asosi, uning bosh bo‘g‘ini hisoblanadi. 
Mahsulot (noz-ne’mat)lar ishlab chiqarish ishlatilishiga qarab ikki 
qismga bo‘linadi: 
Moddiy ishlab chiqarish – moddiy shakldagi mahsulotlarni, masalan, 
oziq-ovqat, kiyim-kechak, turar joy va boshqalarni yaratish hamda ishlab 
chiqarish uchun zarur bo‘lgan xizmatlarni yaratish. 
Nomoddiy ishlab chiqarish – moddiy shaklga ega bo‘lmagan, lekin 
aholi uchun zarur xizmatlarni ko‘rsatish. 
Ishlab chiqarish doimo takrorlanib va yangilanib turadi. Takror ishlab 
chiqarish oddiy, kengaytirilgan va toraygan bo‘ladi. Mustaqilligimiz 
iqtisodiy asoslariga tahdid sifatida toraytirilgan takror ishlab chiqarish 
masalasini tushunish mumkin. Chunki toraytirilgan takror ishlab chiqarish 
yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarish hajmining pasayishida ko‘rinadi. Bu 
ichki talabni qondirishga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Mahsulotlar taqchilligi 
yuzaga keladi. Ehtiyojlar to‘liq qondirilmaydi, natijada vahimali talab 
paydo bo‘ladi. Bu ommaviy tartibsizliklarni keltirib chiqaradi. 
Toraytirilgan takror ishlab chiqarish Vatan taraqqiyoti va uning obro‘siga 
putur yetkazadi. O‘zbekistonda ishlab chiqilgan taraqqiyotning «O‘zbek 
modeli» ishlab chiqarish sur’atlarining o‘sishini ta’minladiki, bu 
xalqimiz turmush darajasini yanada yaxshiladi. Kengaytirilgan takror 
ishlab chiqarish milliy boylikni ko‘paytirish sharti hisoblanadi. Milliy 
boylik tarkiban moddiy, tabiiy va intellektual boylikdan, bir avlodga va 
bir necha avlodga xizmat qiluvchi boylikdan iborat. Boylik qanchalik 
ko‘p bo‘lsa, shunchalik iqtisodiy salohiyat kuchli bo‘ladi. Salohiyat ishlab 
chiqarish imkoniyatlari bo‘lib, erishilgan va istiqboldagi salohiyatlardan 
iboratdir.