Microsoft Word Материал резина lotin

Organik peroksidlar. Tarkibida qo‘shbog‘i mavjud bo‘lmagan 
kauchuklarni (siloksan, ftorkauchuk, etilenpropilen va boshqalar) vulkanlash 
uchun keng miqiyosida organik peroksidlar (100
o
С ham qayta ishlash vaqtida 
barqaror bo‘lgan) qo‘llanilib, 130
o
С boshlab erkin radikallaga aylanadi. Buning 
natijasida erkin radikallar polimer vodorodini tortib olib, o‘zaro ta’sirlashib C-C 
bog‘ hosil qiladi. Agarda qo‘shbog‘li kauchuk bo‘lsa, radikal qo‘shbog‘ga ulanadi 
yoki 
-metilen vodorodini uzib oladi. SHuni ta’kidlash lozimki, ikkala holdayam 
makromolekulalarni tikilishi hosil bo‘ladi. Peroksidlarning turi ko‘p bo‘lib, 
sanoatda quyidagilari keng qo‘llaniladi: diuchbitil peroksid, dikumil va benzoil 
peroksidlar. 
Uchdibutil peroksid. U rangsiz suyuqlik bo‘lib, 
qaynash harorati 111
o
С, portlashga moyil modda. 
Uning yarim parchalanish vaqti 160
o
С da 22-25 min. 
Ularning eng asosiy kamchiligi engil uchuvchanligidadir, buning natijasida rezina 
aralashmasini qayta ishlash qiyinchilik tug‘diradi hamda vulkanlanish jarayonini 
bosim ostida olib borishga to‘g‘ri keladi. Hosil bo‘lgan vulkanizat yoqimsiz xidga 
ega bo‘lmaydi va odatda SKTV tipidagi (siloksan) kauchuklarni vulkanlanishda 
yaxshi samara beradi. 
Dikumil peroksidi. Dikumil peroksidi oq kristall 
modda bo‘lib, suyuqlanish harorati 39-42
o
С teng. 
Yirik holatga (komka) o‘tmasligini ta’minlash 
maqsadida karbonat kalsiy yoki plastifikator bilan aralashtiriladi. Yarim parchalani 
vaqti 160
o
С da 5-6 minutni tashkil qiladi. Uni qo‘shish natijasida rezina 

---

105 
aralashmani 100
o
С haroratda qayta ishlashni imkoniyatini yaratadi. Hosil bo‘lgan 
vulkanizatda yoqimsiz hidni paydo qiladi. Odatda uni siloksan, uretan, 
etillenpropilen va ftorkauchuklarni vulkanlashda qo‘llaniladi.