Mtm tarbiyachilari kursi uchun mo’jallangan 13 mavzudan iborat ushbu ma’ruzalar jamlanmasi Xorazm
Download 0.99 Mb. Pdf ko'rish
|
maktabgacha yoshdagi bolalar talim-tarbiyasiga qoyiladigan davlat talablari
- Bu sahifa navigatsiya:
- “Shoshildingiz –kuldirdingiz” ertagi
- “Qayerda chalishdi” o`yini
- “Kimning qushchasi uzoqqa uchadi” o`yini
- TEST SAVOLLARI
- 9-Mavzu: O`yin faoliyati orqali bolalar tafakkurini rivojlantirish. Maqsad
- Tayanch so`zlar
- KATTA GURUH
- Mashg`ulotning borishi
- M a v z u: Milliy istiqlol mafkurasining g’oyalarini bolalar ongiga singdirish usullari. Maqsad
- Jihoz: Dasr usuli
- Maktabgacha taolim yoshidagi bolalarga milliy istiqlol g’oyasini singdirish dasturi. Kichik yosh davri ( 3-4 yosh).
- O’rta yosh davri ( 4-5 yosh)
“Quyosh va yomg`ir” o`yini Tarbiyachi hozir sizlar bilan sayrga chiqamiz. Ob – havo yahshi, quyosh charaqlab turibdi. Men doira chalaman. Sizlar doira sadosida gullab terib sayr qilasiz. Agar yomg`ir yog`a boshlasa men doirani cherta boshlayman. Sizlar esa doiraning taqillashini eshitib uylaringizga yugirishingiz kerak.
Sigir , kuchik, mushik, qo`y va hakozalarning o`yinchoqlarini bittadan ko`rsatadi va ovoziga taqlid qiladi. Boshqa xonaning eshigini qiya ochib qo`yib yoki kichkina uycha ichidan bolaga bironta hayvon ovoziga taqlid qilish taklif etiladi.Boshqa bolalar qaysi hayvon ovozi ekanligini topadilar.
Qurbaqa ayiqning uyi oldiga sakrab kelibdi. Derazaning tagida turib:”vaq-vaq-vaq siznikiga mehmon bo`lib keldik” debdi so`ngra sichqon “Pi-pi-pi” sizning so`msalaringiz juda mazali
deyishyapti debdi . Shu vaqt tovuq “Qo-qo-qo ushoqlar sochilgan sen borib cho`qib yechin deyishyapti”.Tovuqdan so`ng g`oz kelibdi “G`oq-g`oq-g`oq no`hatingizdan cho`qib yesam degan edim “.Shunda ayiq boshini derazadan chaqirib “R-r-r-r-r-r” deydi.Buni eshitib hayvonlar qo`rqqanlaridan qochib qolishibdi.Ayiq nima demoqchi ekanligini oxirigacha eshitishlari kerak edi. Ayiq esa bunday demoqchi ekan.”R-r-r” mehmonlardan juda hursandman marhamat kiringlar. Ertakdagi qatnashuvchilarni aytib berish davomida Flonelografda ko`rsatib borish kerak. “Qayerda chalishdi?” o`yini Bolalar aylana shaklida o`tirishadi. Tarbiyachi o`yin boshlovchi tanlaydi. Boshlovchi o`rtada. Boshlovchi tarbiyachining signali bilan ko`zini yumadi. Bolalardan bittasi qo`ng`iroqni chaladi. Boshlovchi ko`zini ochmasdan qo`ng`iroq ovozi kelayotgan tomonni qo`li bilan ko`rsatadi. To`g`ri topsa tarbiyachi “bo`ldi” deb aytadi bola ko`zini ochadi. Qo`ng`iroqni chalgan bola esa qo`ng`iroqni yuqoriga ko`tarib, uni ko`rsatadi. Agar bola adashsa yana bir marta qaytaradi. Keyin boshqa bola boshlovchi bo`ladi.
Yupqa qog`ozdan lentachalar, qushchalar, kapalaklar tuzatib osiladi va puflatiladi. “Men nimani chalayapman, top” o`yini Tarbiyachi bolani musiqali o`yinchoqlar bilan tanishtiradi. So`ngra bu o`yinchoqlarni parda orqasiga yashiradi. Parda orqasida bironta musiqaviy o`yinchoqni chaladi va bolalardan qaysi musiqaviy o`yinchoqni chalganini so`raydi. Kim uni to`g`ri topsa shu bola parda orqasidan musiqaviy o`yinchoqni chaladi. Bir mashg`ulotda 4 xil musiqaviy o`yinchoq olinishi lozim.
Kichik va katta kuchuklarning akillashi mashq qildiriladi. “Kim u?” o`yini Tarbiyachi boshqa xonada kuchuk, mushuk, g`oz, tovuq, echki qo`ylarning niqoblarini tayyorlab qo`yadi. Niqob kiygan bola echikni taqillatadi. Bolalar “Kim u?” deydi. Kuchuk niqobni kiygan bola “vov-vov-vov” deb javob beradi.
1. Bola nutqini tekshirishda quyidagi jihozlarining qaysi biridan foydalanib bo`lmaydi. a) buyumli rasmlardan b) al`bomdan c) o`yinchoqlardan d) mazmunli rasmlardan 2. Kichik guruhda bolalarni so`zlashuv nutqiga o`rgatishda foydalaniladigan asosiy usul. a) tushuntirish b) rasmlar ko`rsatish c) namuna berish d) aytib turish 3. Bolalar nutqi qachon tekshiriladi. a) sentabr, may oylarida b) oktabr, yanvar oylarida c) dekabr, fevral oylarida d) yanvar, may oylarida 4. Ijodiy hikoya tuzishga o`rgatishda foydalanadigan asosiy usul. a) reja berish usuli b) aytib turish uslubi c) namuna berish usuli d) rasm ko`rsatish 5. Ikki yoshli bolaning so`z boyligi qancha bo`lishi kerak. a) 10 ta
b) 40-50 ta c) 250-300 ta d) 800-1000 ta 6. Agar bola “r” tovushini talaffuz qila olmasa tarbiyachi ishni nimadan boshlashi kerak. a) arra, randa, archa kabi so`zlarini aytdirishi kerak b) “r” tovushi ishtirok etgan rasmlarni ko`rsatib nomini so`rash kerak c) “r” tovushini aytishga mashq qildirish kerak. d) Mazmunli rasmga qarab gapirtirish kerak.
9-Mavzu: O`yin faoliyati orqali bolalar tafakkurini rivojlantirish. Maqsad: Tinglovchilarda maktabgacha yoshdagi bolalarning fikrlash qobiliyatini rivojlantirish usullari, ta`limiy o`yinlardan foydalanish samara berishligi to`g`risida tushuncha hosil qilish. Tayanch so`zlar: Rivojlantiruvchi maqsad, ta`limiy o`yinlar, fikrlashga undash, faollikni ta`minlash. Kutiladigan natija: Tarbiyachilarning ta`lim-tarbiya jarayonida bolalar tafakkurini rivojlantirish bo`yicha to`g`ri yondasha bilishlariga erishish. Reja: 1. Bolalar tafakkurini rivojlantirishga qo`yiladigan talablar. 2. Fikrlash qobiliyatini rivojlantiruvchi usullar. 3. Mashg`ulotlarda barcha bolalar faolligini ta`minlash. Jihoz: Didaktik o`yinlar namunalari “Bo`sh katakni to`ldir”, “o`z o`rnini top”, “Rangiga qarab o`rnini top”, “Mevalardan qaysi biri”, “Nuqtalar” plakatlar, rangli qog`ozlar, markerlar, kartonlar, yelim, bo`yoqlar.
“maktabga tayyorlov” guruhlarga. Har qaysi guruh bolalarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda ta`limiy o`yinlar qanday tashkil qilinadi, qanday murakkablashtiriladi. Bir vaqtda barcha bolalar faolligini ta`minlash usullari to`g`risida loyiha tuzadilar, o`z guruhini himoya qiladilar. Ochib berishda ro`lli o`yinlardan ham foydalanishi mumkin. Oxirida o`qituvchi to`ldiradi, rag`batlantiradi, xulosalaydi. Foydalanadigan adabiyotlar. 1. Maktabgacha yoshdagi bolalar ta`lim-tarbiyasiga qo`yiladigan Davlat talablari. 2. “Uchinchi ming yillikning bolasi” dasturi 3. “Maktabgacha ta`lim” jurnallari.
Tarbiyachi bolalarda “Uchinchi ming yillikning bolasi” dasturi asosida loyiq bilim, ko`nikma va malaka hosil qilish bilan ta`limiy maqsadni amalga oshiradi. Tarbiyaviy maqsadni amalga oshirishda bolalarni rostgo`y, mehnatsevar bo`lishga, jonivor ozor bermaslikka, suvni, havoni, yerni iflos qilmaslikka chaqiradi. Tarbiyachi ko`zlaydigan maqsadning yana bir qirrasi borki, u rivojlantiruvchi maqsaddir. Bolalarning fikrlash qobiliyatini, nutqini, xotirasin, barqaror diqqatini rivojlantirish bilan rivojlantiruvchi maqsad amalga oshiriladi. Chuqur mushohada yurituvchi, teran fikrli insonlardan hamma manfaatdor. Shu bois, tarbiyachi pedagogik jarayonni tashkil qilishga bu jihatdan chetda qoldirmasligi maqsadga muvofiq. Ta`limiy, tarbiyaviy, rivojlantiruvchi maqsad uyg`unlikda amalga oshiriladi. Bularning har qaysi biri ikkinchisini to`ldiradi, mustahkamlaydi. Matematika, rasm mashg`ulotida bolalar sanab ajratishga, ovozni harakatni, paypaslab sanashda va o`rgatgandan keyin “Bo`sh katakni to`ldir” o`yini o`ynatiladi. Har qaysi bolaga har xil kartochka tarqatiladi.
Bolalarga shunday topshiriq beriladi. Kartochkangizni zimdan kuzating. Birinchi katakka nisbatan ikkinchi katakda, ikkinchi katakka nisbatan uchinchi katakda qanday o`zgarish bor. Shu o`zgarib borishda to`lrtinchi bo`sh katakni to`ldiring. O`ng, chap, yuqori, past tushunchasi o`rgatilgandan keyin kartochka quyidagi ko`rinishda tayyorlanadi.
Kartochkalardan qayta-qayta foydalanish maqsadida bolalarga bo`sh katak qalam bilan bajarish taklif etiladi. Topshiriq boladan chuqur mushohada yuritilishni talab qiladi. Badiiy adabiyot mashg`uolotida qaysidir ertak hikoya qilib berilgandan keyin ertak mazmuni bo`yicha bolalar gapirib berishadi. So`ngra ertak mazmuni asosida ishlangan qirqimlarga ajratilgan
ramzli kartochkalar bilan “O`z o`rnini top” o`yini o`tkaziladi. Qirqimlarga ajratish bola yoshiga mos ravishda ya`ni kichik guruh bolalariga qirqimlar soni oz ikkita, uchta qismdan iborat oddiy ko`rinishda bo`ladi. Katta yoshli guruhlarda murakkablashadi. Bola o`ylab, fikrlab qismlarni joy-joyiga qo`yadi. Joylashtirib bo`lgandan so`ng ertakning qayeri ekanligini gapirib beradi. Vaqtdan unumli foydalangan holda tarbiyachining rasm mashg`ulotida bolalarni bir vaqtning o`ziga aylana chizishga o`ziga aylana chizishga o`rgatishini, ekologik tarbiya berishni va fikrlashga undashini quyidagi misolda ko`rish mumkin. Har bir bolaning rasm qog`oziga bulut va yomg`ir, daraxt, avtomobil, quyosh, qush, gul, baliq, uy, zavod rasmlari chizib qo`yiladi Bolalarga qaysi narsalar yerni, havoni, suvni ifloslantirsa ularni aylana ichiga olish yoki yoniga char chizish topshirig`I beriladi. Bola har qaysi rasmni zimdan kuzatiladi, tabiatni ifloslantirishi bo`yicha o`ylab, fikr yuritadi. Bolalar tafakkurini ya`ni fikrlash qobiliyatini rivojlantirishda bolalarga jumboqli topshiriqlar bilan murojaat etish ham katta samara beradi. Bola oldida sabzavotlar rasmi chizilgan kartochkalar. Tarbiyachida esa sabzavotlarning har biriga tegishli xususiyatlari ifoda etilgan kartochkalar. Bodringga xos xususiyatlar quyidagicha ifoda etiladi.
Tarbiyachi jumboqli topshiriqni tushuntiradi. Mening kartochkamda sabzavotlardan bittasi yashiringan. Uning ranggi yashil, qizil rangda emas, oval shakliga o`xshaydi, polizda o`sadi, daraxtda o`smaydi, tovonda pishirilmaydi. U sabzavotlardan qay biri bo`lishi mumkin. Bola rang, shakl xususiyatlari, qayerda o`sishligi , pishirib yoki xomligicha yeyishligi to`g`risida va uning bodring ekanligini bodring rasmi chizilgan kartochkani yuqoriga ko`tarish ko`rsatish bilan javob beradi. Mashg`ulot paytida bolalarni kichik-kichik guruhlarga ajratishda, har qaysi guruhga topshiriq bajatirishda ham erkin harakat qilishga mustaqil fikr yuritishga o`rgatiladi. Quyidagi mashg`ulotda shunday holat o`z aksini topgan. KATTA GURUH Mashg`ulot: Tabiat bilan tanishtirish.
Qiriqb yopishtirish. Mavzu: Kuzgi barglar bilan tanishtirish va kuzgi barg qirqib yopishtirish. Maqsad: Bolalarda kuzgi barglarning ko`rinishi, rangi to`g`risida tasavvur hosil qilish. Mevali va manzarali daraxt qirqib, yelimlab yopishtirishga o`rgatish. Tabiatni sevish, e`zozlash tarbiyalash. Aqliy xujum, kichik-kichik guruhlarga bo`linish orqali ularni erkin fikrlashga, mustaqil gapirishga o`rgatish. Jihoz: Kuzgi barglar, daraxt rasmlari chizilgan plakatlar, bolalar soniga yetarli oq, qizil, sariq gullar shakllari, rasm chizilgan kartochkalar, kuzgi meva va sabzavotlar, yelim, mo`yqalam, qaychi, suv, salfetka, yashil, sariq rangdagi qog`ozlar.
mashg`ulot boshlanadi. Bolalar “Kuzoy” bilan salomlashadi. “Kuzoy” likopchasidagi barglarni qilam ustiga sochib yuboradida tarbiyachiga yuzlanadi. Bolalarning bittadan barg olib uning rangini, qaysi darsxt bargi ekanligini aytib berishligini so`raydi. Bolalar gilam ustiga o`tirib oladi. Masalan: Mening qo`limdagi bargning rangi qizg`ish sariq, bu o`rik daraxtning bargi, o`rik daraxt mevali daraxtdir. Navbatdagi bola: mening qo`limda sariq barg bor. Bu terak daraxtining bargi. Terak daraxti manzarali daraxtdir. Shu tariqa davom etadi. Gapirish “Kuzoy” bilan tarbiyachidan boshalnadi. Agar bola qaysi
daraxtning bargi ekanligini topishda qiynalsa tarbiyachi yordam beradi. Navbati bilan barcha bolalar gapirganidan keyin likopchadagi qizil, sariq, oq gul shakllaridan xoxlagan bittasini olish taklif etiladi. 3 ta stolda barglar xamda 1 stolda oq, 2-stolda qizil, 3-stolda sariq gullar vazaga qo`yiladi. Bolalar qaysi rangdagi gulni tanlagan bo`lsa, shu rangdagi gulli stolga borib o`tiradi. Stol ustidagi bargdan bittasiga o`xshatib qog`ozdan barg qirqadi va plakatga chizilgan daraxtga yelimlab yopishtiradi. Plakatda terak, tol, olma, bexi, anor, uzum daraxtlari mevasi bilan chizilgan bo`lishi kerak. Bolalar mevasi va daraxtlarning tuzilishiga qarab bargni to`g`ri yopishtira bilishi kerak. Tarbiyachi va “Kuzoy” bolalar ishni kuzatadi, rag`batlantiradi, qiynalganlarga yordam beradi. Bolalar ishini oxirlaganlaridan keyin eshik taqillab “Tabiatsevar” kirib keladi. Salomlashishadi va o`zini tanishtiradi. Men “Tabiatsevarman” o`simliklarni, qushlarni, xayvonlarni, tuprog`I, suvni juda-juda yaxshi ko`raman. O`simliklarni paykon qilganni, daraxt shoxini sindirganni, qushlarga tosh otganni, jonivorlarga ozor berganni, suvni iflos qilganni o`lguday yomon ko`raman. Sizlarchi? Sizlarning qanday ekanligingizni xozir sinab ko`rmoqchiman. Qo`lidagi rasmli kartochkalarni gilam ustiga tarqatib tashlaydi. Rasmlar mazmuni xar xil: gullarda suv qo`yayotgan, qafasdagi qishga ozuqa berayotgan daraxt shoxini sindirayotgan, daraxtga in qurayotgan, daraxtni oxaklayotgan, chumchuqni tutib, bog`lab o`ynayotgan, qushlarga tosh otayotgan, anxorga chiqindi tashlayotgan va shunga o`xshash rasmlar. Bolalar shu rasmlardan qaysi birini yoqtirmasa shuni yoniga borib turadi va navbati bilan nimasi yomon ekanligini tushuntirib beradi. So`ngra “Tabiatsevar” olib kelgan kuz ne`matlaridan bolalarga tortiq qilinadi. Tarbiyachi “mazasidan top” o`yinini o`tkazadi. Oxirida “Kuzoy”, “Tabiatsevar” raxmat aytib xayrlashadi. Bolaning yosh xususiyatini nazarda tutgan holda fikrlashga undash ularning bilishga bo`lgan hohishini uyg`otadi. Bironta savol, jumboqli topshiriq mazmunini tez fahmlaydigan bo`ladi. Natijada bola egallashi lozim bo`lgan bilim, ko`nikma va malakani oson o`zlashtiradi.
1. O`yinning qaysi turi tafakkurni rivojlantiradi? A) qoidali harakatli o`yin B) ta`limiy o`yin C) voqyaband o`yin D) dramalashtirilgan o`yin 2. “Sabzavotlardan qaysi biri” o`yinida bolalarning qaysi psixik jarayoni rivojlantiriladi? A) tafakkuri B) nutqi C) sezgisi D) diqqati 3. Fikrlash orqali harflarni yozishga o`rgatishda tubandagi o`yinlarning qaysi biridan foydalaniladi? A) “Nuqtalar” B) “Zulfini top” C) “Paypaslab top” D) “Rangiga qarab o`rnini top” 4. Tafakkur jarayoni necha yoshdan boshlab namoyon bo`la boshlaydi? A) 1 yoshdan B) 3 yoshdan C) 2 yoshdan D) 4 yoshdan
10-M a v z u: Milliy istiqlol mafkurasining g’oyalarini bolalar ongiga singdirish usullari. Maqsad: Maktabgacha yoshdagi bolalarga milliy istiqlol g’oyasini singdirish dasturi, yo’l- yo’riqlari, hosil qilinadigan bilim, ko’nikmalar to’g’risida tinglovchilarda tushuncha hosil qilish. Tayanch so’zlar:Vatanni anglash, non va suvni ezozlash, oila azolariga hurmat kattalarni, tångdoshlarni hurmatlash,Davlat ramzlari, qadimiy yodgorliklar,tabiiy boyliklardan g’ururlanish. Kutiladigan natija: Tarbiyachilarning barcha mashg’ulotlarda,kundalik faoliyatida bolalar ongiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish usullarini egallashlariga erishish. R å j a: 1.Maktabgacha yoshdagi bolalarga milliy istiqlol g’oyasini singdirish dasturi. 2.MTM da milliy g’oyani boalalarga singdirish shakl va usullari. 3.Turli yosh guruhlarda milliy istiqlol g’oyasini singdirish bo’yicha tavsiya. Foydalangan adabiyotlar:
1.”Uchinchi ming yillikning bolasi” tayanch-dasturi. 2.”Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha tamoyillar”.
3 ”Milliy istiqlol g’oyasi saboqlari”. Toshkånt -2004 y.
Dasr usuli: Tinglovchilar “zanjir” usulida kichik,o’rta,katta so’zlarini navbati bilan aytadilar va 3 guruhga ajratiladi.”Kichik” guruhlar 3-4 yoshli, “o’rta” guruhlar 4-5 yoshli,”katta” guruhlar 6-7 yoshli bolalarga milliy istiqlol g’oyasini singdirish masalalari bo’yicha loyiha tuzadilar.
Har qaysi guruh o’zmasalasini yoritadi.O’qituvchi oõirida guruhlar chiqishini tahlil qiladi,to’ldiradi, õulosalaydi. “Milliy g’oya”, ”mafkura”, ”Maonaviyat”, ”Maorifat” tushuchalari muhim tushunchalardir. Maktabgacha yoshdagi bolalarning bu tushunchalarni anglab åtishlari qiyin.SHuning uchun “Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushuncha va tamoyillar” risolasini bolalar ongiga singdirishning o’ziga õos tizimini ishlab chiqish maqsadga muvofiqdir.
Milliy istiqlol mafkurasining mazmun-mohiyati,bosh va asosiy g’oyalarini tushunib åtgan har bir tarbiyachi odamlar tafakkuri,maonaviyati,mafkurasining o’zgarishi davlatimizuchun siyosiy,iqtisodiy ahamiyatga ega ekanligini chuquk his qiladi. Taolim-tarbiya jarayonida tarbiyachi bolalar davlat talablari asosida bilim,ko’nikma,malaka hosil qilishiga,maonaviy åtukliliga eotibor båradi.Maolumki,inson umr bo’yi oladigan tarbiyasining eng ko’ï qismini maktabgacha yoshi davrida egallaydi. SHu bois, tarbiyachi guruhidagi tarbiyalanuvchilarning har biriga mos bo’lgan ijobiy fazilatlarni, salbiy illatlarni aniqlashi, qayd qilishi, yo’qotish choralarini aniqlashi izlashi lozim.Agar ayrim bolalarda salbiy õulq-atvor ko’rinishlari mavjud bo’lsa,o’yinlar,mashg’ulotlar jarayonida alohida yondashuv, turli hil taosir etish yo’llari bilan bola har õil illatlardan õoli qilinadi. Tarbiyachining taosir etish yo’llaridan biri o’zining namuna bo’lishidir. Masalan,dåraza oldidagi g’ing’illayotgan arini o’ldirayotgan tarbiyachini ko’rgan bolada shafqatsizlik fazilati ïaydo bo’lishi tabiiy holat.¨ki qo’li uzilgan qo’g’irchoqni måõribonlik bilan qo’lini tikib qo’yayotgan tarbiyachini ko’rganda bolada rahmdillik sifati hosil bo’ladi.Tarbiyachining har bir hatti-harakati,o’tkazayotgan o’yini,mashg’uloti,tadbirining natijasi,samarali bo’lishi yaoni bolalar ongiga,tafakkurida qaysi tomonga o’zgarish borayotganligi sarõisob qilinmog’i kårak. Agar kichikligida ota-onaga, oïa-singilga, o’rtoqlariga måhr-muõabbat, jonivorlarni asrab-avaylashga, o’simliklarni ïarvarishlashga ulug’ allomalarni qadrlashga, ”ßõshi”,”¨mon”,”mumkin”,”mumkin emas”, ”gunoh”,”savob” tushunchalarini farqlashga,yaõshidan zavqlanishga,yomondan nafratlanishga o’rgatilsa,kålajakda yovuzniyatli kishilarni båmalol ajrata oladigan bo’lishi,vayronkor g’oyali to’dalarga
qo’shilib kåtmasligi tabiiy.Bola u yoki bu darajadagi salbiy hislatlar ayrim oila aozolarining yoki o’rtoqlarining taociri natijasida ïaydo bo’lganda uni yo’qotish uchun taosir choralarini qo’llay bilish kårak.Bolalardagi mavjud bo’lgan ijobiy va salbiy fazilatlar quyidagicha qayd qilinadi.
N ismi,sharifi yoshi ijobiy fazilat salbiy fazilat izoh
1. Abdullaåva Õ 4 yosh 2 oy
Rostgo’y,o’rtoqlariga måhribon,kattalarning gaïiga quloq soladi. O’yinchoqlarni sindirib buzib tashlaydi,joy-joyiga qo’ymaydi jonivorlarga ozor båradi
Boltaåva N. 4 yosh
Saranjom-sarishtalikni yaõshi
ko’radi.kattalarning gaïiga quloq soladi. Ertakdagi ijobiy va salbiy obrazlarni ajratishda qiynaladi. Mustaqil fikr
þritishda qiynaladi. Jonivorlardan qo’rqadi.
Maktabgacha taolim yoshidagi bolalarga milliy istiqlol g’oyasini singdirish dasturi. Kichik yosh davri ( 3-4 yosh). Bilim va ko’nikmalar. a) jamoat joylarida o’zini tutish: - “non”,”suv” qadrini bilish va eozozlashga odatlantirish: - õona o’simliklarini boshqa o’simliklardan fvrqlash: - o’lkamizda yashaydigan uy va yovvoyi hayvonlar qushlar,ïarrandalar va hashorotlar nomlarini bilash va ular haqida tasavvurga ega bo’lish. b) milliy odob,yaoni salomlashish odobi: qo’lini ko’ksiga qo’yib “assalomu alaykum” dåb salomlashish. v)ota-onaga hurmat: ota-onaning ulug’ligi,g’amho’rligi õaqida tushintira borish,ularga nisbatan hurmatlash hislarini tarbiyalash; g) oila azolariga måhribonlik, oiladagi tartibga rioya qilish, undagi urf-odat,qadriyatga eotiqodni tarbiyalash.Oilaning mahalladagi obro’-eotiborini saqlashga o’rgatish; -Vatanni anglata borish. d) kattalar va tångdoshlar orasida o’zini tutish, ular bilan õushmuomalada bo’lish, ko’rsatilgan yordam uchun minnatdorchilik bildirish,o’ziltimosini tushunarli bayon qilishni, “rahmat”,”marhamat” so’zlarini o’rinli qo’llashni o’rgatish,kattalarga hurmat,kichiklarga izzat hissini tarbiyalash å)bog’chadagi yoki shaõsiy buþmlardan to’g’ri foydalanish avaylab asrash, “bu måniki”,”måning narsam”,- dågan fikrni tarkib toïtirish; j) ahloqiy måoyor va insoniy munosabatlarni tarkib toïtirish; såzgirlik,hozirjavoblik,rostgo’ylikni tarbiyalash.
O’rta yosh davri ( 4-5 yosh) Bilim va ko’nikmalar. a) eslatishsiz,o’ng qo’lini ko’ksiga qo’yib,o’zidan kattalarga “Assalomu alaykum!” dåb salomlashish. b) ota-onaga hurmat: onaning måhribonligi, båqiyos g’amho’rligini uning eozozlanish sababini tushintirish, ona måhri,ota muhabbatini oqlash,ularga ham måhribon,odobli bo’lib hurmatda bo’lishni o’rgatish. v) oilasi, mahallasi shaonini ulug’lashga o’rgatish,undagi anoana va qadriyatlarga sadoqatli bo’lish,o’zining ibratli õulqi,odobi va måhnati bilan hissa qo’shish mumkinligi õaqida tushuncha bårish: -Vatan õaqida tushunchaga ega bo’lishni,uni ona kabiligini idrok etishni: o’zligini anglashga,õalqning obro’-eotiborini oshirishga,uning sanoati,madaniyati va tariõini bilishga o’rgatish: -ulug’ allomalar,sarkardalar õaqida maolumot bårish: g) kattalar va tångdoshlar orasida o’zini tutish: kattalar va tångdoshlari,katta-kichik bolalar bilan hayriõohlik munosabatida bo’lish,o’ziltimosini õushmuomalalik bilan ifodalash,ko’rsatilgan yordam uchun minnatdorchilik bildirish hamda uni “Rahmat”,”marhamat”,”kåchirasiz” so’zlari orqali ifodalashga o’rgatish. d) jamoat joylarida o’zini tutish: kattalarning gaïiga aralashmaslik,ularning suhbatini bo’lmaslik,rozi emasligini odob bilan ifodalash ehtiyojini tarbiyalash,o’zidan kattalarga joy bårishni o’rgatish. å) ahloqiy måoyor va insoniy munosabatlarni tarbiyalash: yaõshilik, måhribonlik, hushyorlik, adolatlilik õaqidagi tasavvurlarni,yahshilik va yomonlik,jasurlik va qo’rqmaslik kabi tushunchalarni shakllantirish: -insonlarga nisbatan måhribonlik,ojizlarga yordam bårish, ularni himoya qilish hislarini tarbiyalash.
Download 0.99 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling