Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti g. Tulenova, D. Sagdullaeva

345
 
iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy hayotini har tomonlama qamrab oladi. 
Boshqacha aytganda, haqqoniy milliy manfaatlar bu muayyan millat vakillarining 
qo’llab-quvvatlayotgan talab va ehtiyojlari yig’indisidan iboratdir. Mana shunday 
qarashdagi milliy manfaatlar va ehtiyojlar boshqa millat vakillari manfaatlariga zid 
bo’lmasligi kerak. Bir millat “o’z ehtiyojlari va manfaatlarini boshqa millatning 
yoki boshqa xalqlar vakillarining xuddi shunday intilishlarini kamsitish hisobiga 
ro’yobga chiqarmasligi lozim. Ba’zi millat, etnoslar vakillarining boshqalarga 
takabburlik bilan, mensimay munosabatda bo’lishi kabi holatlar yuzaga chiqishi 
mumkin bo’lgan har qanday sharoitga barham berish lozim”
1
. 
Millatlar va milliy manfaatlar, milliy ehtiyojlar mavjud ekan, ularni nazar-
pisand qilmaslikka aslo yo’l qo’yib bo’lmaydi. Bir millatning manfaatlari boshqa 
millat va elatlarning manfaatlaridan ajratilmagan holda o’rganilishi lozim. U yoki 
bu millatning manfaati umumxalq, umummilliy manfaatlar bilan uyg’un bo’lmog’i 
kerak. Umummilliy manfaatlar milliy manfaatlardan farqli o’laroq alohida yoki bir 
guruhdagi kishilarni emas, balki mamlakatdagi barcha mavjud millat, elat va 
xalqlarning maqsad va intilishlarining yaxlitligi, umumiyligini ifodalaydi. Milliy 
va umummilliy manfaatlar bir-biri bilan uzviy bog’liqdir. Shuning uchun ularni 
bir-biridan ajratib yoki bir-biriga qarama-qarshi qo’yib bo’lmaydi. 
Umummilliy manfaatlar milliy manfaatlarga nisbatan ustuvor turadi. 
Umummilliy manfaatlar quyidagilarni ifodalaydi: 
-barcha xalqlarning millatidan va yashash joyidan qati nazar, teng 
huquqliligi va erkin rivojlanishini ta’minlash; 
-xalqlarning o’z taqdirini o’zi belgilashi, milliy qadr-qimmatni qaror 
toptirish; 
-ona tili va madaniyatini, xalq urf-odatlari va an’analarini rivojlantirish 
huquqi bilan ta’minlash; 
-kam sonli xalqlarning, milliy guruhlarning manfaatlari va qiziqishlarini 

1
Karimov I.A. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida: xavfsizlikka tahdid, barqarorlik shartlari va 

taraqqiyot kafolatlari.-T.:“O’zbekiston”,1997.-74-bet. 

---