Muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent

Toshkent shahri bo‘yicha hisoblashlar 
𝑚
Б
=0.3* 
Н
5
2025
= 0.3 * 2571668 = 771501; 

---

Samarqand viloyati bo‘yicha hisoblashlar 
𝑚
С
=0.3* 
Н
6
2015
= 0.3 * 3590800 =1077240; 
Odatda manzilgohlar o‘rtasidagi o‘zaro aloqalar soni iqtisodiy, madaniy va boshqa 
o‘zaro bog‘lanishlar hisobiga bo‘lib, u statistik ma’lumotlar asosida olib boriladi, 
hamda aloqa manzilgohlarini oxirgi yildagi o‘zaro aloqa ayirboshlash ma’lumotlari 
hisobiga olinadi. Bunday aloqa almashinuvi f1 intilish koeffisiyenti orqali hisoblanadi, 
bu qiymat keng oraliqda (0,1 dan 12 % gacha) bo‘lgani uchun kurs loyiha ishimizda 
f1=5% olinadi. Bunda intilish koeffisiyentini hisobga olgan holda umumiy 
shaharlararo aloqa kanallariini hisoblab chiqishimiz zarur. Telefon kanallar sonini 
hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalanamiz: 
𝑛 
ТФ
= 𝛼
1 
× 𝑓
1
× 𝑦 ×
𝑚
Б
× 𝑚
С
𝑚
Б
+𝑚
С
× 𝛽
1
(3.2) 
𝑛
ТФ
= 1.3 * 0.05 * 0.05 * 
771501∗1077240
771501+1077240
*5.6 =8182 
bu yerda: 1 va 1 – o‘zgarmas koeffisiyentlar bo‘lib o‘zaro to‘liq bog‘lanish 
paytida va yo‘qotuvchanlik 5% bo‘lganida 1 =1,3 va 1 =5,6 qiymatlarga ega; 
f1 – intilish yoki bog‘lanish koeffisiyenti, f1 =0,05;
y – solishtirma yuklama, ya’ni bitta abonent tomonidan telefon stansiyaga 
tushuvchi yuklama, y=0,05 erl;
ma, mb – “a” va “b” oxirgi manzilgohlardagi SHAATS xizmati doirasidagi 
abonentlar soni. 
Loyihalashtirilayotgan magistral bo‘ylab telefon kanallaridan tashqari boshqa 
turdagi aloqa vositalar yordamida axborotlar uzatilishi va qabul qilinishi mumkin, 
bunday axborotlar: ma’lumotlar uzatish (internet xizmati, korporativ kompyuter 
tarmoqlari), faksimil, televideniye va x.k. Bunday axborotlar uzatuvi odatda telefon 
kanallari orqali tashkil qilinib, aniqlanishi mumkin, misol uchun:
DVB-T2 standarti bo‘yicha raqamli televideniyani uzatish uchun 45 Mbit/s tezlikli 
kanal talab etiladi. U xolda bunday televizion signalni uzatish uchun zarur bo‘ladigan 
asosiy raqamli kanallar soni 
𝑛
тв
=
45Мбит/с
64кБит/с
=720 ta

---

Ma’lumotlar uzatish uchun, ya’ni internet xizmati, VPN xizmatlari uchun 128
Mbit/s ajratiladi deb shartli ravishda qabul qilamiz. U holda loyixalashtirilayotgan
aloqa liniyasi bo‘yicha tashkil etiladigan umumiy kanallar soni: 


с
кбит/
64
Мбит/с
128
n 
МУ
2048 ta 
U holda loyixalashtirilayotgan aloqa liniyasi bo‘yicha tashkil etiladigan umumiy 
kanallar soni: 
ТВ
МУ
ТФ
n
n
n
ум
n
2
2
2



, kanal (3.3) 
𝑛
УМ
= 2*8182+2*720+2*2048 = 21900 
bu yerda:
ТФ
n
2
— ikki tomonlama tashkil etiladigan telefon kanallar soni, kanal; 
МУ
n
2
— ikki tomonlama tashkil etiladigan ma’lumotlar uzatish kanali, kanal; 
ТВ
n
2
—ikki tomonlama tashkil etiladigan televideniye kanallari soni, kanal. 
Telefon kanallari orqali ma’lumotlarni, faksimil ma’lumotlarni va boshqa turdagi 
ma’lumotlarni uzatish uchun asosiy raqamli kanallar (ARK) qo‘llanadi. Ular uchun 
(3.2) formulasi bo‘yicha hisoblangan telefon kanallarini ikki martta oshirgan holda 
e’tiborga olinadi.