Muhandislik geologik tadqiqotlar
JINSLARNING FIZIK-TEXNIK XOSSALARINI O’RGANISHDA
Download 6.17 Mb. Pdf ko'rish
|
-qullanma
- Bu sahifa navigatsiya:
- 28.1- jadval
|
28. JINSLARNING FIZIK-TEXNIK XOSSALARINI O’RGANISHDA
DALA USULLARI Muhandislik-geologik tadqiqotlar o’tkazishda, ayniqsa, ularning oxirgi bosqichlarida tog’ jinslarining fizik-texnik xususiyatlarini aniqlash uchun tajriba dala ishlari, jumladan, burg’ilash, kern va monolitlardan namuna olish, tuproqni zondlash, mustahkamlikka sinash, geofizik tadqiqotlar va boshqa usullar bajariladi. Olingan natijalar hujjatlashtiriladi va ko’pincha xulosa hisobotlar shaklida beriladi. Dala ishlarini bajarishda bir qator afzalliklarni ta’minlaydi, ulardan asosiylari quyidagilar: 1) laboratoriya yoki ofis sharoitida bajarish mumkin bo’lmagan to’la miqyosli tadqiqotlar o’tkazish; 2) kern namunalarni o’rganishdan farqli o’laroq, tuproqning katta miqdorda olinishi. Misol uchun, agar laboratoriyada tog’ jinslarining qarshiligini o’rganish uchun surilish maydoni 40-50 sm 2 bo’lgan namunalarda amalga oshirilsa, dala tajribalari bu parametrlarni 1x1 m yoki 2x2 m gacha bo’lgan o’zgarish joylarida o’rganish imkonini beradi; 3) o’rganilayotgan tuproqlarning tuzilishi va namligini tabiiy sharoitga yaqinroq bo’lgan laboratoriya sharoitidagiga qaraganda yaxshiroq saqlash. Katta diametrli quduqlardan, masalan, 800 mm va kichik diametrli quduqlardan 200 mm gacha bo’lgan kern namunalarini tanlash bo’yicha muhandislik - geologik tadqiqotlar tajribalari shuni ko’rsatdiki, kichik diametrli burg’ilashda kern buzilishi darajasi oshadi va bu ularning muhandislik-geologik o’rganish natijalarida o’z aksini topadi. Shuni ta’kidlash kerakki, tajriba dala ishlari laboratoriyalardagi tadqiqotlarga qaraganda ko’p pul va vaqt, qimmatroq uskunalardan foydalanishni talab qiladi. Shu sababli tajriba dala ishlari odatda muhandislik-geologik tadqiqotlarning oxirgi bosqichlarida oldindan ishlab chiqilgan dastur bo’yicha bajariladi, ular ommaviy xarakterga yega emas. Tog’ jinslarining fizik - texnik xossalarini dala sharoitida tadqiq qilishning asosiy usullari 10-jadvalda keltirilgan. 199 28.1- jadval Muhandislik - geologik tadqiqotlarda ishlatiladigan tog’ jinslarining fizik - texnik xususiyatlarini dala tadqiqotining asosiy usullari (G. K. Bondarik bo’yicha) Download 6.17 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|