Mundarija Kirish I bob. Osiyo tarixi kartografik tadqiqotlariga kirish

Intruziv jinslar ham har xil rang va indekslar bilan belgi-lanadi. Nordon jinslar - qizil, o’rta jinslar - to’q qizg’ish, ishqor-li jinslar - qizg’ish sariq, asosli jinslar - to’q yashil, o’ta asosli jinslar - to’q binafsha rangda ko’rsatiladi.
Intruziv jinslarni tarkibi ko’rsatilganda grek harfi bilan sistemani oldiga yoziladi. Masalan ( - granit) - S₃ Yuqori karbon granitlari.
Effuziv jinslarni ko’rsatishda sistemani indeksi oldiga grek harfi bilan jinsni tarkibi yoziladi. Misol: K₂ - bazaltli Yuqori bo’r qatlami.
Geologik kartalar har xil mazmunli va har xil maqsadga qaratilgan bo’ladi. Geologik xaritalarning quyidagi turlari mavjud: to’rtlamich davr yotqiziqlari xaritasi, geomorfologik, litologik, tektonik, gidrogeologik, muxandislik geologik, foydali qazilmalar, har xil mineral ma’dandarini bashoratlash xaritalari va xkz.
To’rtlamchi davr yotqiziqlari xaritasi. Bunday xaritalarda faqat to’rtlamchi davr yotqiziqlari genezisi, yoshi va tarkibi bo’yicha beriladi. To’rtlamchi davrgacha bo’lgan (korennie) jinslar bunday xaritalarda bir xil rang – binafsha rangda beriladi.
Litologo - geologik xaritalar. Bu kartalarda Er yuziga chiqqan jinslarni har-xil ranglar orqali yoshi, tarkibi esa chiziqlar bilan ko’rsatilgan bo’ladi.
Tektonik xaritalar. Bu kartalarda shartli belgilar orqali har-xil turdagi va yoshdagi strukturalarning yotish shakli (formasi) va hosil bo’lish vaqti va sharoti ko’rsatilgan bo’ladi. Ular umumiy (svodnie), regional va aniq (detalnie) tektonik xaritalarga bo’linadi. Tektonik xaritalarda strukturalar formasi 2 xil tarzda tasvirlanishi mumkin. 1. Izogipslar usuli. 2. CHiziqli usul.
Gidrogeologik xaritalar. Bunday xaritalarda tog’ jinslarining suv tashuvchanlik xossalari: ularning suvliligi, tarqalish sharoiti, yotishi, ximiyaviy xarakteristikalari va er osti suvlarining boshqa xosalari tasvirlanadi.
Geomorfologik xaritalar da esa er relefi va uning alohida elementlari rang va chiziqlar bilan ko’rsatilgan bo’ladi. Geomorfologik xarita tuzishda dala kuzatishlaridan tashqari, topografik xaritalardan, aerokosmosuratlardan hamda to’rtlamchi davr yotqiziqlari xaritasidan foydalaniladi.