Muqaddima

PLAZMA OQSILLARI VA ULARNING AHAMIYATI 
Qon plazmasi oqsillarini elektr maydonida harakatlantirish tezligi va boshqa 
xususiyatlariga qarab bir nechta fraksiyaga ajratish mumkin. Bulardan asosiylari 
albuminlar (4%), globulinlar (2,8%) va fibrinogendir (0,4%). Bu oqsillarning molekulyar 
massasi 44000 dan 1300000 gacha bo`lib, molekulalarining diametri 1-100 nm. 
Albuminlar va fibrinogen jigarda, globulinlar esa jigar, ko‘mik, taloq, limfa tugunlarida 
hosil bo`ladi. 
Qon plazmasi oqsillari quyidagi xilma-xil vazifalarni bajaradilar.
1. Oqsillar colloid-osmotik bosimni hosil qiladi (o‘rta hisobda 25-30 mm. simob 
ustuni). Onkotik bosim to‘qimalar bilan qon o‘rtasidagi suv almashinuvini tartibga 
solish uchun zarur. 
2. Oqsillar 
bufer 
xossalarga 
ega 
bo`lganidan, 
qonning 
kislotali-ishqoriy 
muvozanatini saqlashda ishtirok etadilar. 
3. Oqsillar qon plazmasining yopishqoqligini ta‘minlaydi. 
4. Plazma oqsillari eritrotsitlarni tez cho‘kishiga yoi qo‘ymaydi. 
5. Plazma oqsillari qon ivishida muhim rol o‘ynaydi. 
6. Qon plazmasi oqsillari immunitetning muhim omili hisoblanadi. 
7. Qon plazmasi oqsillari tashuvchi vazifani bajaradi. Masalan, qondagi kalsiyning 
2/3 qismi oqsillar bilan birikkan. Albuminning 1 molekulasi 25-50 molekula 
bilirubinni biriktirishi mumkin. Misning 90% α
2
-globulinlar fraksiyasiga bog‘liq 

---

121 
(seruloplazmin), temir ham β-globulinlarga bog‘liq bo`lib, transferin hosil qiladi. 
Tiroksinni bog‘lovchi oqsil, qalqonsimon bez gormoni – tiroksin tashilishini 
ta‘minlaydi. 
8. Oqsillar - oziq modda. Plazmadagi umumiy miqdori 200 g. Bu miqdorni yetarli 
zahira deb, hisoblash mumkin. Odam organizmida bir kecha-kunduzda 17 g 
albumin va 5 g globulin sarflanadi va shuncha oqsil hosil bo`ladi. Albuminlarning 
yarim parchalanish davri 10-15 kun, globulinlarniki 5 kun.