Mustaqil ish mavzu: Distribyutorlik faoliyati. Farmatsevtik ombor

Ulgurji savdo tashkilotlarining tasnifi

Ulgurji savdo tashkilotlari- (Distribyutorlar) - bu dori vositalari va tibbiy buyumlarini ulgurji yo’l bilan sotib olish va ularni chakana savdo nuqtalariga qayta sotishni amalga oshiruvchi tashkilot yoki yakka tartibdagi tadbirkor.

distribyutorning vazifasi-dori vositalari va tibbiy buyumlarni sotish olish, joylash, saqlash, ishlab chiqaruvchilar va chakana sotuvchilar (dorixonalar) o’rtasidagi uzilishni yo’qotib, buyurtmalar asosida ularni ta‘minlash;
distribyutor dori vositalari va tibbiy buyumlarni ishlab chiqaruvchilardan sotib olish narxi va chakana savdo tarmoqlariga etqazib berish narxi o’rtasidagi farqi xisobiga faoliyat yuritadilar.
Aniq bir tasnif xususiyatiga qarab, ulgurji farmatsevtika tashkilotlari quyidagilarga bo’linadi:
- xududiy ulgurji tashkilotlar, tovarlarni ulgurji savdosi jarayonini tugatib, farmdistribyutorlar va maxalliy ishlab chiqaruvchilarning maxsulotlarini sotib oladilar, so’ngra farmatsevtika maxsulotlarini chakana savdo tarmoqlariga (dorixonar) olib chiqadilar, chunki ular bozorda o’z ta‘sir doirasini aniq belgilaydilar.
- ixtisoslashtirilgan ulgurji tashkilotlar -bir yoki necha gurux tovarlarning bir xil iste‘mol xususiyatlari va maqsadlari bilan olish va sotishlarini amalga oshira oladilar (masalan ortopediya tovarlar). Agar ulgurji tashkilot muayyan tovarlarni sotishga ixtisoslashgan bo’lsa, unda bu diler va ma‘lum bir ishlab chiqaruvchining tovarlarini sotishda ixtisoslashgan bo’lsa-bu rasmiy diler deb ataladi.
-universal ulgurji farmatsevtika tashkilotlari turli dori vositalari va tibbiy buyumlarini sotadi va sotib oladi.
-mustaqil ulgurji tashkilotlar -savdo-sotiq faoliyatiga ixtisoslashgan mustaqil tovarlarning ulgurji savdosi, mol-mulkni butunlay ulgurji savdoga o’tqazish yo’li bilan sotib to’liq xajmini amalga oshirish.
Ulgurji savdo shakllari

Ulgurji farmatsevtika tashkilotlari faoliyatining tartibi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 6 apreldagi 185-son ―Dori vositalari va farmatsevtika faoliyati to’g’risida‖gi O’zbekiston respublikasi Qonuniga o’zgartirish va qo’shimchalar kiritish haqidagi 2016 yil 4 yanvardagi O’RQ-399 son ―O’zbekiston Respublikasi Qonunini amalga oshirish chora- tadbirlari to’g’risida‖gi qarorida belgilangan. Mazkur Qarorning 1-ilovasida ―Dori vositalarini va tibbiy buyumlarni ulgurji realizatsiya qilish tartibi to’g’risidagi Nizom‖ tasdiqlangan.

Tranzit shaklida: tovarlar ishlab chiqaruvchidan chakana savdo tarmog’iga yoki boshqa ulgurji kompaniyaga (kichikroq yoki boshqa shaxarda joylashgan) ulgurji vositachilarning omborini chetlab o’tadi. Ushbu shaklning afzalligni shundaki, aylanma mablag’larning tezlashishi bo’lib, natijada logistika xarajatlari kamayadi, tovarlarning saqlanish xavfsizligi darajasini oshiradi. Tranzit etqazib berish, mahsulotni oraliq tayyorlashda sifatiga e‘tibor berish zarur bo’lmasa, qadoqlash talab qilingan taqdirda. Bunday xolatda ulgurji- vositachi, ishlab chiqaruvchidan jo’natilgan mahsulotdan boshqa turdagi assortimentni ajratish imkoniga ega bo’lmaydi.
Ombor shakli: tovarlar ishlab chiqaruvchidan ulgurji savdo omborxonasiga kelib tushadi, keyinchalik turli distribyutorlik kanallari orqali chakana savdoga chiqariladi. Logistika xarajatlarni oshishiga qaramasdan, bu xolatda savdo uchun
kerakli tovalar assortimenti turi ko’payadi va ta‘minoti yaxshilanadi. Xar bir dorixona tashkiloti uchun kerakli bo’lgan tovar turlarini yaratish imkoni yaratiladi.