N. A. Tashpulatova

O‘tkir gerpetik stomatit. O‘tkir gerpetik stomatit yuquvchanligi yuqori bo‘lganligi uchun immun holati shakllanmaganlar orasida ko‘p uchraydi. Infeksiya havo tomchi yo‘li orqali yuqadi.
Organizmning umumiy zaharlanishi va kasallikning mahalliy bel- gilarini yuzaga kelish darajasiga qarab, kasallik yengil, o‘rta va og‘ir shakllarda kechadi.
Bolaning tana harorati 40 °C gacha ko‘tariladi, kuchsizlanadi, bo- shi og‘riydi, ishtahasi yo‘qoladi, ko‘ngil aynash va qusish kabi holat- lar kuzatiladi. Jag‘ osti limfa tugunlari kattalashadi. Tana harorati ko‘tarilayotgan vaqtda, shilliq pardada qizarish, shish kuzatiladi va pufakchalar paydo bo‘ladi. Pufakchalar tezda yoriladi, ularning o‘rni- da 0,5-1 sm kattaliklardagi oval yoki dumaloq shaklda ega bo‘lgan yarachalarga o‘xshash nekrozli eroziya paydo bo‘ladi. Kasallik og‘ir kechganida toshmalar yuz terisida ham paydo bo‘ladi (27-rasm). O‘tkir gerpetik stomatitning aniq belgilaridan biri bu so‘lak ajrali- shi kuchayishi, so‘lakning quyqalashishi, og‘izda hid paydo bo‘lish holatlari kuzatiladi. Tashxis kasallikning klinik ko‘rinishi va epidemio- logiyasi asosida qo‘yiladi.
Davolash. Mahalliy davolash ya’ni virusga qarshi davo o‘tkazish kerak. Buning uchun oksalinning 0,25-1 % li tebrofenning 1-2 % li geliomitsinning 1 % li mazlari, interferon, prodigiozon va boshqa ara-

27-rasm. O‘tkir gerpetik stomatit.
lashmalar surtiladi. Bu dori vositalari kuniga 3-4 marta surtiladi. Kasallik belgilari so‘nayotgan vaqtda kuchsiz antiseptik va kerato- plastik vositalar qo‘llanadi.
Skarlatina. Skarlatinada o‘ziga xos kasallik belgisi - malinasimon til kuzatilishi: kasallikda uch kun yuqori tana harorati kuzatiladi. Til karash bilan qoplanadi, to‘rtinchi kundan boshlab bu karash til ipsimon so‘rg‘ichlari bilan yuvilib tushadi. Qachonki til yuzasi tamo- man toza bo‘lganida, uning yuzasi malina mevalarini eslatadi. Bir qan- cha vaqtdan so‘ng epitelial qoplama qayta tiklanadi.
Davolash: og‘iz bo‘shlig‘i shilliq pardasida shaftoli yog‘ini anes- tezin emulsiyasidagi 1-2% li aralashmasini surkash va har ovqat- lanishdan keyin achchiq choy bilan chayqash kerak.