Namangan davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakulteti

4. ijtimoiy-ekologik (jamiyat va tabiat munosabatlarida muvozanatni saqlash 
va uning buzilishi);
5. ijtimoiy-kosmik (kosmosni zabt etishning kelajagi);
6. iqtisodiy (xalq xo ’jaligi ishlab chiqarishining turli sohalari taraqqiyoti);
7. psixologik (shaxs, uning hatti-harakati, faoliyati va shu kabilar);
8. demografik (aholining k o ’chishi, jins va yosh tarkibi, k o ’payishi va shu 
kabilar);
9. filologo-etnografik (tilning, yozuvning, nomlarning, milliy a n ’analar, 
odat laming rivoji);
10. madaniyat va ta ’limga oid (ulaming moddiy bazasi, muassasalari, kadrlari, 
texnik ta ’minoti va h.k);
11. siyosiy, shu jumladan ichki siyosat yoki tashqi siyosatga oid;
12. harbiy masalalarga oid va shu kabilar.
Albatta ulam ing bir-biriga yaqin y o ’nalishlarini o ’zaro birlashtirib, boshqa 
nomda ham atash mumkin. Bu erda nomlanish shartli b o ’lib, ulami guruhlashtirish 
haqida boshqacha fikrlar b o ’lishi mumkin va tabiiy.
Ijtimoiy prognozlar k o ’pincha o ’z ichiga tabiiy yoki texnik hodisalar 
prognozlarini qam rab oladi. Shunga e ’tibor berish kerakki, masalan, ob-havo yoki 
hosildorlik haqidagi prognozlar turli ijtimoiy sharoitlarda ham bir xildadir. Ammo 
qishloq x o ’jaligining rivojlanishi haqidagi prognozlam i esa (ob-havo va 
hosildorlik prognozlarini o ’z ichiga olgan holda) jam iyatning ijtimoiy tuzilishi 
xarakteri bilan bog’liqlikda k o ’rish talab qilinadi.
Eslatib o ’tilganidek prognozlam i bir qancha belgilarga ko ’ra guruhlarga 
bo ’lish mumkin. M asalan, ulam ing qancha vaqtga m o’ljallanganiga qarab, y a’ni
137

---

qancha vaqtni o ’z ichiga olishiga qarab kundalik, qisqa m uddatli, o 'rtach a 
muddatli, uzoq m uddatli va ju d a uzoq muddatli prognozlarga ajratish mumkin.