Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Tovaming ishonchliligi
uning belgilangan faoliyat ko‘rsatish 
sharoitlarida belgilangan vazifalarni belgilangan hajmda bajarish 
xususiyati bilan tavsiflanadi. Tovarning ishonchliligi — mah- 
sulotning faoliyat ko‘ rsata olishini tavsiflovchi kompleks ko‘rsat- 
kichdir. U chidamlilik (uzoq vaqt xizmat qilish), ta’mirlashga yaroq- 
lilik, xavfsizlik va shu kabi bir qator ko‘ rsatkichlar bilan aniqla­
nadi.
Tovaming chidamliligi
(uzoq vaqt xizmat qilishi) — tovaming 
o ‘z ish qobiliyatini belgilangan foydalanish, xizmat ko‘rsatish va 
ta’mirlash tizimidagi chegara holatigacha saqlay olish xususiyati- 
dir. Chidamlilik xaridor uchun tovardan ko‘zda tutilgan muddat 
davomida normal foydalanishni bildiradi. Tovar chidamliligini 
baholashda uning nima uchun m o‘ljallanganligiga, uning jismoniy 
va ma’naviy yemirilish muddatlariga alohida e’tibor berish lozim.
Tovaming ta’mirlanuvchanligi —
tovaming buzilishi, shikast- 
lanishining oldini olish va bu kamchiliklarni texnik xizmat 
ko‘rsatish va ta’mirlash yo‘li bilan bartaraf etish imkoniyatlari 
bilan bog‘liq g‘ oyatda muhim jarayondir. Tovarning ta’mirla­
nuvchanligi iste’molchining foydalanish davrida ishdan chiqqan 
mahsulotning ishlash qobiliyatini tiklashga sarflaydigan kelgusi 
(xariddan keyingi) xarajatlar darajasini aks ettiradi. Iste’molchi 
tovardan foydalanishda qanchalik kam xarajat qilsa, savdodan av- 
valgi va savdodan keyingi xizmat ko‘ rsatish darajasi qanchalik yu­
qori b o ‘ lsa, iste’molchi uchun tovarning ta’mirlanuvchanlik 
darajasi shunchalik yuqori bo‘ ladi.
Tovarning q o ‘ shimcha imkoniyatlarini aniqlashi mumkin 
b o ‘lgan xususiyatlardan yana biri — bu 
tovarning xavfsizligidir.
Tovarning bu xususiyati odamlar va atrof-muhit uchun xavfli 
vaziyatlarni yuzaga keltirmaslik xususiyatini aks ettiradi. Masalan, 
elektr uskunalaridan foydalanishda tok urishidan himoya qilish 
yoki oziq-ovqat mahsulotlari va sanoat tovarlaridan foydalanishda 
chiqitlami yo‘q qilish.
Shu tariqa ishonchlilik qiymati tovardan foydalanish jarayonida 
tovaming kompleks tavsifnomasi sifatida tovar qo‘shimcha im- 
koniyatlarining muhim omili vazifasini bajaradi. Bir tomondan, 
u tovarning normal ishlash ehtimolini aks ettirsa, ikkinchi to­
mondan, iste’molchining nafaqat tovar sotib olishdagi, balki, 
bundan ham muhimi, ma’lum vaqt davomida tovardan foydala­
nishda sarflovchi xarajatlar darajasini aks ettiradi.