Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

9.1- jadval
Marketing kommunikatsiyasining bosqichlari
№
Yillar
Bosqichning
nomi
Bosqichning
tavsifnomasi
1
.
Г950— 1960
Tizimsiz k om ­
munikatsiya 
bosqichi
Kommunikativ siyosat katta 
rol o ‘ynamaydi, doim iyta- 
labni ta’minlash uchun to­
var taklifi hajmiga konsen- 
tratsiya bosh masala hisobla­
nadi
179

---

Davomi
2.
1960-19 70
Tovar kom- 
munikatsiyasi 
bosqichi
Sotishni tashkil etishda korxona 
kommunikativ instrumentlardan 
foydalanadi.
Birinchi rejaga reklama va 
sotishni rag‘batlantirish chiqadi.
3.
1 9 7 0-19 80
Maqsadli gu- 
ruh kommuni­
katsiya bosqichi
Kommunikatsiyasi firmalar 
tomonidan foyda omiliga im- 
kon beruvchi maqsadli gu- 
ruhlar bilan o ‘zaro ta’sirda 
mijozlar bilan muloqat uchun 
ishlatiladi.
4.
19 8 0-19 90
Raqobatli
kommunikatsiya
bosqichi
Kommunikativ sharoitni o ‘z- 
garishi va kommunikativ raqobat 
kurashi o'sishi korxonadan 
kommunikastiya 
optimal shakl va vositalarini 
talab qiladi.
5.
1 9 9 0 -2 0 1 0
Raqobatli va 
integratsiyalan­
gan kommuni­
katsiya bosqichi
Bozorni rivojlanish dinamikasi 
reklama tashuvchilarga media 
tarqatishni shakllanishiga olib 
keladi. Integratsiyalangan 
kommunikatsiyaga o ‘tishini talab 
qiladi.
Kommunikatsiya jarayoni. 
Korxona o ‘z firmasini yaxshi imijini 
yaratish uchun ko‘plab kommunikativ jarayonlar bilan o ‘zaro 
kelishishga majburdir. Korxona tovar bilan raqobatlashib kom­
munikativ raqobatga chuqurroq, ya’ni bozorni muhimroq maq- 
sadli segmenti va xaridorlari e’tiborini erishishga kurashib jalb eti- 
ladi.
Keyingi kommunikativ siyosatda strategik va taktik choralami 
ichiga oluvchi faqat kompleks yondashish imkoniyati qo‘yiladi. 
Buning uchun korxonadan tadbirkorhkni integratsiyalangan kom­
munikativ konsepsiyasini yaratish va rivojlantirish talab qilinadi.
Integratsiyalangan kommunikativ jarayonning xususiyati 
b o ‘lib kommunikatsiya vositasi va jarayoni, tashuvchilari shakl- 
larini turli-tumanligi hisoblanadi.
Kommunikatsiya quyidagicha klassifikatsiyalanadi: kontakt turi 
bo'yicha; shaxsiy va shaxssiz; jadalligi b o ‘yicha: jadal va b o ‘sh,
180

---

qo‘ llash chastotasi bo‘yicha: yagona va ko‘p marotabalik; ta’sir 
natijasiga ko‘ ra: samarali va samarasiz bo‘ladi. Kommunikatsiya 
tashuvchilari sifatida: menejment (firma boshqaruvi); xodimlar; 
mijozlar; jamoat; biznes bo‘yicha sheriklar va boshqalardir.
Har qanday kommunikatsiya uzatkich va qabul qilgich 
o ‘ rtasida yozish va tanib olish maqsadida kodlash va kodni o ‘qish 
tizimidan foydalangan holda signallar almashinuvini ko‘zda tutadi. 
Quyidagi rasmda bu jarayonning sakkiz elementi ko‘ rsatilgan.