Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

. KOMMUNIKATSIYA BO‘YICHA 
STRATEGIK QARORLAR
10.1. Marketingda kommunikatsiyaning roli
Marketing kommunikatsiyasi deganda, biz flrmadan turli om- 
maga, shu jumladan mijozlar, sotuvchilar, yetkazib beruvchilar, 
aksionerlar, boshqaruv organlari hamda flrmaning o ‘ z xo- 
dimlariga m o‘ljallangan signallar majmuasini tushunamiz. Rekla- 
ma, shaxsiy savdo, savdoni rag‘batlantirish va jamoat bilan alo- 
qalar kommunikatsiyaning „kommunikatsion majmua“ deb 
ataluvchi asosiy vositalari hisoblanadi.
178

---

Reklama — bir tomonlama ommaviy kommunikatsiyaning 
pullik shakli b o ‘ lib, bu kommunikatsiyasi muayyan homiydan 
kelib chiqadi va firma faoliyatini bevosita yoki bilvosita qo‘llab-quv- 
vatlash uchun xizmat qiladi.
Shaxsiy savdo — ,,o‘lchov b o ‘yicha“ shaxsiy va ikki tomonla­
ma (muloqot) kommunikatsiya b o‘ lib, uning maqsadi mijozni 
darhol xatti-harakat qilishga undashdir va u ayni paytda firma 
uchun axborot manbayi hamdir.
Savdoni rag‘batlantirish reklamaga va shaxsiy savdoga qo‘shim- 
cha b o ‘lgan hamda muayyan tovar savdosini tezlashtirish va ken- 
gaytirishga qaratilgan barcha vaqtinchalik va mahalliy chora-tad- 
birlami qamrab oladi.
Jamoat bilan aloqalar tashkilot va jamoalar o ‘rtasida maqsadga 
yo‘naltirilgan xatti-harakatlar orqali ruhiy hamjihatlik va o ‘zaro 
ishonch muhitini yaratishga qaratilgandir. Bu yerda kommunika- 
tsiyalaming maqsadi faqat savdoni tashkil qilish emas, balki firma 
faoliyatini ma’naviy qo‘llab-quwatlashdir.
Bu an’anaviy vositalarga qo‘ shimcha ravishda yarmarkalar, sa- 
lonlar, ko‘rgazmalar, pochta orqali tarqatish, telemarketing va 
kataloglar b o ‘yicha savdo qilishi kabi bevosita kommunikatsiya 
vositalarini ham aytib o ‘tish joizdir.
Turli xil kanallar bir-birini to‘ldiradi, shu sababli bu yerda 
muammo savdoni rag‘batlantirishga murojaat qilishning zarurligi- 
da emas, balki umumiy kommunikatsiya budjetini tovarning xu- 
susiyatlari va qo'yilgan kommunikatsiya vazifalaridan kelib chiq- 
qan holda turli kanallar o ‘rtasida taqsimlashdan iboratdir.
Kommunikatsiya raqobat kurashida muvaffaqiyat omili b o‘lib 
hisoblanadi. Quyida marketing kommunikatsiyasining bosqichlari 
berilgan.