Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

eng yaqin toifa firma o ‘z ishlab chiqarish jarayonida foydalanadi- 
gan va pirovard mahsulotlarga o ‘tmaydigan sarflanadigan materi- 
allardir. Bu holda quyidagi ma’lumotlarga ega bo‘lish lozim:
— potensial foydalanuvchi tashkilotlar soni (oMchamiga qa­
rab);
— oMchamiga qarab saralangan aniq foydalanuvchilar soni;
— bir aniq foydalanuvchi hisobiga to ‘g‘ri keladigan faollik 
darajasi;
— faollik birligiga to ‘g ‘ri keladigan birlik iste’mol darajasi 
(texnik koeffitsiyent).
Iste’mol darajalari — tovarning oson tanib olinadigan texnik 
tavsifnomalaridir. Korxonalaming oMchami va faollik darajasiga 
ko‘ra taqsimotini turli sanoat ma’lumotnomalaridan osonlik bilan 
topish mumkin.
Sanoat tovarlarining ikkinchi toifasiga sanoat mijozi tayyorlay- 
digan mahsulotni ishlab chiqarishda foydalaniladigan yoki uning 
tarkibiga kiritiladigan oraliq mahsulotlar kiradi. Bu holda talab mi- 
jozning ishlab chiqarish hajmiga bevosita bogMiq bo‘lib, quyidagi 
tarkibiy qismlarga ega boMadi:
— potensial iste’molchi korxonalar soni (oMchamiga qarab);
— aniq iste’molchi korxonalaming ulushi (oMchamiga qarab);
— bir foydalanuvchiga to‘g‘ri keladigan ishlab chiqarish haj­
mi;
— pirovard mahsulot birligiga to £g‘ri keladigan birlik foydala­
nish darajasi (texnik koeffitsiyent).
Bu toifaga ko‘p sonli avtomobil ehtiyot qismlarini ishlab 
chiqaruvchi ko‘p sonli korxonalar kiritiladi. Avtomobillarga 
boMgan iste’mol talabining o ‘zgarishi ertami-kechmi detallarni 
ishlab chiqaruvchilarga qaratilgan talabning o ‘zgarishiga aylanadi. 
Demak, pirovard talab evolutsiyasini sinchiklab kuzatish o ‘z 
mahsulotiga boMgan talabni awaldan ko‘ra bilishni istagan kor­