Nashrga tayyorlash markazi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

1.2.3. Integratsiyalangan marketing jarayoni
Anglab olish va strategik rejalashtirish b o ‘yicha ko‘rsatib 
o ‘tilgan ishlar operatsion rejalashtirishdan anchagina farq qiladi 
va ishtirokchilardan boshqacha qobiliyatlarni talab qiladi. Shunga 
qaramay, bu ikki funksiya m a’lum m a’noda bir-birini to'ldiradi, 
ya’ni strategik rejaning tuzilmasi operatsion marketing bilan 
chambarchas bog‘liq bo‘lishi lozim. Operatsion marketing narx, 
sotish tizimi, reklama va tovarni siljitish kabi vositalariga alohida 
e’tibor beradi, strategik marketing esa firma raqobatli ustunlikka 
ega bo‘lgan tovar bozorlarini tanlashga va maqsadli bozorlaming 
har biridagi umumiy ehtiyoj istiqbollariga qaratilgandir. Operat­
sion marketing — bu m o ‘ljallardan kelib chiqqan holda bozor ul­
ushini egallab olish maqsadlarini hamda bunga erishish uchun 
zarur bo‘lgan marketing byudjetini belgilaydi.
12

---

Bozor ulushini egallash m aqsadini har bir tovar bozori 
bo‘yicha umumiy ehtiyoj istiqbollari bilan taqqoslash, tanlangan 
narx siyosatiga mos ravishda sotish hajmi va aylanmasi bo‘yicha 
topshiriqlami ishlab chiqishga imkon beradi. Kutilayotgan daro- 
mad bevosita ishlab chiqarish xarajatlari, m umkin b o ‘lgan 
doimiy tarkibiy xarajatlar, marketing budjeti imkon bergan miq- 
dordagi savdo xodimlari, reklama va u qo‘shimcha chiqimlami qoplashi 
va sof foyda kelishini ta’minlashi kerak.
1.3. Bozor iqtisodiyotida marketingning roli
Bozor iqtisodiyoti sharoitida marketing funksiyasi tovar va 
xizmatlarga bo‘lgan talab va taklifning samarali mutanosibligini 
ta’minlash maqsadida erkin va raqobatli ayirboshlashni tashkil 
qilishdan iboratdir. Bu mutanosiblik o‘z-o‘zidan vujudga kelmaydi 
va quyidagilami talab qiladi:
— moddiy ayirboshlashni yoki, boshqacha qilib aytganda, to- 
varlaming ishlab chiqarish va iste’molchi o‘rtasidagi jismoniy 
harakatini tashkil qilish;