IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA
433
№
_
113.
Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya bilan
Umumiy tabiiy geografiyani
o‘zaro uyg‘unlashtirib, mamlakatimiz ishlab chiqarish tarmoqlarini hududiy
joylashuviga ta‘sir etuvchi omillarni aniqlang.
№
_
114.
Norvegiya Yevropada qora misni eritish bo‘yicha 1-o‘rinda turadi.
Ushbu tarmoq rivojlanishidagi eng muhim omil nima?
№
_
115.
Nima uchun O‘zbekistonda dastlabki yirik yengil avtomobil zavodi,
aynan, Asaka shahriga qurilgan hamda bunda qaysi omil(lar) inobatga olingan?
III.3. SANOATNING TARAQQIYOT DARAJASINI ANIQLASH
Shahar yoki viloyatlar sanoat taraqqiyot darajasini
quyidagi formula bilan
aniqlanadi:
Bu yerda,
Ind = industriya, sanoat rivojlanganligining umumiy ko‘rsatkichi;
a = hudud yalpi sanoat mahsulotining respublika YaSM dagi ulushi;
b = hududdagi sanoatda band aholining respublika sanoatda band
aholi sonidagi ulushi;
n = o‘rta arifmetik qiymat bo‘yicha, ko‘rsatkichlar soni.
Mazkur ifoda orqali ma‘lum hudud(viloyat, shahar, tuman)ning
sanoat
holatiga baho berish mumkin, ya‘ni resublika o‘rtacha ko‘rsatkichidan qanchaga
farq qilishiga e‘tibor bergan holda, sanoat taraqqiyot darajasi tahlil qilinadi.
№
_
116.
2013-yil ma‘lumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston barcha sanoat
tarmoqlarida 630 mingdan ortiq kishi xizmat qiladi. Namangan viloyatida esa bu
ko‘rsatkich 110 ming kishini tashkil etadi. Agar viloyat respublika yalpi sanoat
mahsulotining 2,7 foizini bersa, sanoatning taraqqiyot darajasini aniqlang.
Yechish.
Hisoblash o‘zaro ketma-ketlik asosida amalga oshiriladi:
hudud yalpi sanoat mahsulotining respublika YaSM dagi ulushi (a) – 2,7 %
