O ' z be k is to n respublik asi oliy va o'rta m a X s u s ta lim V azir lig I a d h a m vaisov teri va tanosil

P rofilaktikasi. Bem or m e te o ro lo g ik t a ’siri kam b o 'lg a n ishga 
o 'tkaziladi, buning iloji bo'lm asa, labga gigiyenik pom ada, yog'lovchi 
krem va m azlar surtiladi.
Aktinik xeylit
Bu kasallik surunkali bo'lib, lab qizil hoshiyasining quyosh nuriga 
nisb atan yuqori d arajadag i t a ’sirchanligi n atijasida vujudga keladi. 
Aktinik xeylit ko'proq 20-60 yoshdagi erkaklarda uchraydi.
152

---

stom atit holida kechsa, ko‘p xilli ekssudativ eritema yaralari bilan qiyosiy 
tashxis qilinadi.
K o ‘p xilli ekssudativ eritemada mavsumiylik (bahor, kuz) bor; o cta 
qizarib shishgan shilliq pardada yirik pufak hosil bo‘lib, tezda yoriladi. 
Yorilgan pufak o 'rn id a yirik, noaniq shaklli eroziya o4chog4 hosil boMadi 
va fibrinoz parda bilan qoplanadi. Lab qizil hoshiyasida pufak suyuqligi 
tezda qurib, qalin qonli qaloq vujudga keladi. Gipersalivatsiya kuzatilib, 
ovqatlanish og‘riqli va qiyin bo‘ladi.
Differensial tashxisi:
1. Siphilis primaria.
2. Herpes zoster.
3. Impetigo contagiosa.
4. Ulcus vulvaye acutum .
Pufakchalar yorilib, eroziya hosil b o ‘lganda birlam chi zaxm tosh- 
m alariga o ‘xshab ketadi. Ammo shankrning oval shaklli, atrofi qizar- 
m agani, qattiq-elastik infiltrat borligi, yuzasidan oqish treponem alar 
topilishi, shu bilan birgalikda, achishmasligi uni qiynalm asdan oddiy 
uchuqdan ajratishga imkon beradi.
Laborator tekshiruv usullari: polimeraz zanjir reaksiyasi (PZR).
Davosi. Mahalliy anilin b o ‘yoq arining spirtli eritm alari q o ‘llanilib, 
q alo q la r hosil boMgach, virusga q irshi t a ’sirga ega b o ‘lgan vositalar 
saqlovchi 3 % li oksalin, 3-5 % li tebrafen, 5 % li aklovir mazlari surtiladi.
Leykotsitar interferon yaxshi naf beradi, u eritma holida o‘choqqa kuniga 
6-7 m arta tomiziladi. Interferonni kasallikning dastlabki kunlaridan boshlab 
tayinlash zarur. Dekaris, gammaglobulin, pirogenal, prodigiozan, askorbin 
kislotasini katta miqdorda tayinlash maqsadga muvofiqdir. Dibazol ham 
interferonga xos t a ’sir k o lrsatadi, u 0,01 g dan kuniga 2 m arta, 1 oy 
mobaynida tayin etiladi. Gerpetik polivalent vaksina ham qoilaniladi: teri 
orasiga 0,1-0,2 ml, 2-3 kunda 1 inyeksiyadan, 1 bosqichga 10 inyeksiya kifoya. 
Acyclovir (Zovirax, Virolex, Valtrex) kabi dori-darmonlar buyuriladi.