O. Ýazmyradowa, A. Nabatowa KÄrhananyň ykdysadyýeti

Däp bolan karz bilen pul talabyny bermegiň hasabyna
maliýeleşdirmek şertnamasynyň (faktoring)
arasyndaky tapawut
Karz
Faktoring
1
2
Karz banka karz alyjy tarapyndan 
gaýtarylýar.
Faktoring maliýeleşdirmesi müşde ri niň 
debitory tarapyndan tölenýän pullardan 
üzülýär.
Karz kesgitli möhlete berilýär.
Faktoring maliýeleşdirmesi tölegiň 
hakykatdan soňa süýşürilen möhleti üçin 
tölenýär.
Karz şertnamada görkezilen günde 
tölenýär.
Faktoring maliýeleşdirmesi harydyň 
töleginiň geçirilmeli güni tölenýär.

---

153
1
2
Karz, düzgün bolşy ýaly, girewiň ýerine 
berilýär.
Faktoring maliýeleşdirmesi üçin üpjün 
etmek talap edilmeýär.
Karz öňünden şertleşilen möçberde 
berilýär.
Hakyky maliýeleşdirmegiň möçberi 
çäklendirilmeýär we müşderiniň satuw­
larynyň möçberi niň artyşyna görä köpelip 
biler.
Karz şertnamada öňünden şertleşilen 
günde üzülýär.
Faktoring maliýeleşdirmesi debi tor tara­
pyndan iberilen harydyň töleginiň hakyky 
geçirilen güni üzülýär.
Bir gezeklik karzyň alynmagy täze karzyň 
alynmagyny kepillendirmeýär.
Faktoring maliýeleşdirmesi möhletsiz 
dowam edip biler.
Bank karzy boýunça harajatlar MB­nyň 
hasaba alyş möçberi + 3% çäklerinde 
özüne düşýän gymmata degişli edilýär.
Faktoring komissiýa tölegini tölemek 
üçin harajatlar dolulygyna özüne düşýän 
gymmata degişli edilýär.
Karzlaşdyrylan mahalynda bank puly 
geçirmekden başga karz alyja hiç hili 
hyzmat etmeýär.
Faktoring maliýeleşdirmesi debitor bergi­
ni dolandyrmak bilen bilelikde geçirilýär.
Amatly maýa goýum maksatnamasyny emele getirmek maýa goýum taslamalaryna 
seljerme geçirmäge we peýdalylyk ölçegi bo ýunça iň gowy utgaşygyň ýüze çykarylmagy­
na esaslanýar. 
Kärhanany uzak möhletleýin ösdürmegiň maksatlaryny kesgitlemek
Uzak möhletli maýa goýumyň strategik ugurlaryny işläp düzmek
Kärhananyň maýa goýum serişdelerine zerurlygyny seljermek
Kärhananyň maýasynyň amatly gurluşyny kesgitlemek, uzak möhletli 
maliýeleşdirmek üçin peýdalanylýan maýanyň bahasyny amatly etmek
10-njy tablisanyň dowamy

---

154
Maýa goýumlary saýlap almaklygy işläp düzmek
Uzak möhletli maýa goýumlaryň netijeliligini seljermek
we baha bermek
Maýa goýumlary saýlap almaklygy durmuşa geçirilmeginiň kärhananyň
ýagdaýyna edip biljek täsirine seljerme geçirmek
Amatly maýa goýum maksatnamasyny emele getirmek, düýpli
goýumlar býujetini işläp taýýarlamak
Maýa goýum maksatnamasynyň ýerine ýetirilişine
monitoring geçirmek