Oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot

Qonunning 15-moddasiga asosan:

Shaxsiy tadbirkorlik yakka tartibdagi tadbirkorning oʻzi tomoni- dan mulk huquqida, shuningdek mulkka egalik qilish va (yoki) undan foydalanishga yoʻl qoʻyadigan oʻzga ashyoviy huquq tufayli oʻziga
tegishli boʻlgan mol-mulk negizida mustaqil ravishda amalga oshiriladi.
Shaxsiy tadbirkorlikni amalga oshirish uchun er-xotindan biri er- xotinning umumiy birgalikdagi mol-mulkidan foydalangan hollarda, agar qonunlarda yoki nikoh shartnomasida yoxud er-xotin oʻrtasidagi oʻzga kelishuvda boshqacha qoida nazarda tutilgan boʻlmasa, erning (xotinning) roziligi talab qilinadi.

Qonunning 16-moddasiga asosan quyidagi tadbirkorlikni shakllari mavjud.

Yuridik shaxs tashkil qilmagan holdagi birgalikdagi tadbirkorlik shakllariga quyidagilar kiradi:
er-xotinning umumiy mol-mulki negizida amalga oshiriladigan oilaviy tadbirkorlik, shu jumladan dehqon xoʻjaligining umumiy bir- galikdagi mulki negizida amalga oshiriladigan dehqon xoʻjaligi;
oddiy shirkat.
Er-xotinga umumiy birgalikdagi mulk huquqida tegishli boʻlgan mol-mulk negizida oilaviy tadbirkorlik amalga oshirilayotganida, ish muomalasida er-xotin nomidan erning yoki xotinning roziligi bilan er- xotindan biri ishtirok etadi, bu rozilik yakka tartibdagi tadbirkorlikni roʻyxatdan oʻtkazish paytida tasdiqlanishi lozim.
Tadbirkorlik faoliyati obyekti sifatida uy-joydan foydalanish bilan bogʻliq oilaviy tadbirkorlik amalga oshirilayotganida, uy-joy mulkdor- laridan birining ish muomalasiga kirishishi boshqa mulkdorlarning notarial tasdiqlangan roziligi bilangina bajariladi.

2. Moliyaviy boshqaruvning maqsadi

Moliyaviy boshqarishning maqsadi foyda olish yoki mulk ega- lariga mulk qiymatini qoʻshishdan iborat. Demak, ushbu maqsadning aniqroq ta’rifiga erishish uchun uning turli xil formulalarini koʻrib chiqamiz.

Ushbu ta’rif muhim ahamiyatga ega, chunki u moliyaviy qaror- larni qabul qilish va baholash uchun obyektiv asos yaratadi.
Mumkin boʻlgan maqsadlar.
Maqsadlar quyidagicha boʻlishi mumkin: omon qolish, moliyaviy qiyinchiliklar va bankrotlikdan saqlanish, raqobatchilarni magʻlub
etish, sotish va bozor sektorini maksimal darajada oshirish, xarajatlarni minimallashtirish, foyda olish va hokazolar.
Ushbu imkoniyatlarning har biri moliyaviy menejer uchun qiyin- chilik tugʻdiradi. Masalan, bozor sektorini yoki sotish hajmini oshirish oson - narxlarni pasaytirish yoki kredit shartlarini yengillashtirish kabilar kifoya qiladi. Ishlab chiqilgan ishlanmalarni olib tashlash or- qali xarajatlarni kamaytirishimiz mumkin. Siz hech qachon qarz olish yoki tavakkal qilmaslik va h.k.lar orqali bankrotlikdan qochishingiz mumkin. Foydani maksimallashtirish, ehtimol, eng keng tarqalgan maqsadlarni belgilashi mumkin.
Demak, texnik xizmat koʻrsatishni keyinga qoldirish, zaxiralarni bosqichma-bosqich oldini olish va boshqa qisqa muddatli xarajatlarni qisqartirish choralari hozirgi vaqtda daromadni koʻpaytiradi.
Foydani maksimallashtirish maqsadi "yakuniy" yoki "oʻrtacha" foydani anglatishi mumkin, ammo bu sof daromad yoki har bir aksiya uchun daromadni hisobga oladimi? Ushbu buxgalteriya ma’lumotlari firma uchun yaxshi yoki yomon boʻlgan narsalarga ma’lum darajada aloqasi boʻlishi mumkin.
Yoki "yakuniy" foyda nimani anglatadi?
Ushbu maqsad joriy va kelgusi foyda oʻrtasidagi mos kelishuvni anglatmaydi. Keltirilgan maqsadlar har xil, ammo ikkita toifaga boʻlinishga moyil:– rentabellik va risklarni nazorat qilish.
Ushbu toifalar ma’lum darajada bir-biriga zid keladi. Foyda olish, odatda, xavf bilan bogʻliq, shuning uchun xavfsizlik va foydani bir vaqtning oʻzida maksimal darajada oshirish mumkin emas.
Kompaniyadagi moliyaviy boshqarish aksiyadorlar manfaatlarini koʻzlab qarorlar qabul qiladi. Qanday moliyaviy boshqaruv qarori aksiyadorlarni qondirishi mumkin?
Agar aksiyadorlar moliyaviy daromad olish uchun aksiyalarni sotib olsalar, unda javob aniq: aksiya qiymatini oshiradigan qarorlar boʻlsa maqsadga muvofiqdir. Bundan kelib chiqadiki, moliya menejeri aksiya qiymatini qabul qiladigan qarorlar orqali aksiyadorlarning manfaatlari yoʻlida harakat qiladi.
Keyin moliyaviy menejmentning asosiy maqsadi juda sodda shakllantirilishi mumkin, bu mavjud ulush kapitalidagi bitta aksiya- ning joriy qiymatini maksimal darajaga koʻtarishdan iborat.
Aksiya qiymatini maksimal darajaga koʻtarish muammosi hamma maqsadlar bilan bogʻliq muammolarni oʻz ichiga olmaydi. Ushbu mezonda darhol va yakuniy vazifalar oʻrtasida noaniqlik va qarama- qarshilik mavjud emas.