Oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti a. ‘Lmas0V, A. Vahobov

ning miqdori va sifatini, hayot kechirishning umumiy shart-sha-roitining qandayligini bildiradi.
Farovonlik naqadar yuqori bo‘lsa bu iqtisodiyotning ijtimoiyligi shimchalik kuchli bo'lishini anglatadi. Agar u yetarli boMmasa, faro­ vonlik past boMadi, albatta. Farovonlik ikki qismdan ibo rat. Birin-chisi, iqtisodiy farovonlik —bu hayotiy ne’matlarning Jon boshiga iste’moli bilan tavsiflanadi. Ikkincbisi, ijtimoiy farovonlik bo‘lib, bu hayot kechirishning umumiy shart-sharoiti qandayligi bilan tavsiflanadi.

22.2. Iqtisodiy farovonlik

Iqtisodiy farovonlik —bu jon boshiga iste’mol qilinadigan tovar va xizmatlarning miqdori va sifati boiib, ularning bozor qiymati bilan o’Icbanadi.
Shunga binoan farovonlik baholanganda Jon boshiga iste’mol shuncha dollar, yevro yoki so‘mga teng, deb aytamiz. Masalan, 2002-yili dunyodagi daromadi yuqori mamlakatlarda Jon boshiga iste’mol 17657,6 dollarni, kambag'al mamlakatlarda esa 1428 dol­ larni tashkil etdi.
Iqtisodiy farovonlik ishlab chiqarilgan tovar va xizmatlarning (YalM) miqdoriga va ularning taqsimlanishiga bog‘liq bo‘ladi. Jamiyat ishlab chiqarganiga qarab iste’mol qiladi, lekin ishlab chiqarganining hammasini emas, faqat bir qismini iste’mol qilishi zarur, chunk! boshqa qismi Jamg‘arilib, iqtisodiy o‘sishni va kela-

382

jakni ta'minlashi kerak. Shu sababli dunyoda yaratilgan tovar va xizmatlar qiymatining 18 % jamg‘arma hosil qilib, kelajakni ta’-minlaydi.

Iqtisodiy farovonlik ishlab chiqarish hosilasi, u qanchalik rivoj-langan bo‘lsa, farovonlik ham shunchalik yuqori boMadi. 2002-yi-li iqtisodiy rivojlangan mamlakatlardagi jon boshiga iste’mol iqti­ sodiy zaif mamlakatlardagidan 12,4 marta yuqori bo‘ldi, buni bi-rinchi guruh mamlakatlarda mehnat unumdorligining yuqori bo'lishi bilan izohlash mumkin, chunki ko‘p ishlab topilgan joyda ko‘p iste’mol qilinadi. Buni ko‘p yillik ma’lumotlar ham lasdiqlay-di (22.1-rasm).