Ona tili va bolalar adabiyoti

 
Aniqlovchi 
381-mashq. Matnni o‘qing. Aniqlovchilarni topib, turi, so‘rog‘i, ifodalanishi 
va qaysi so‘z bilan bog‘lanib kelganini ayting. 
Bugun o‘n yetti kundirki, Bobur Hirotda Alisher Navoiy istiqomat 
qilgan muh-tasham Unsiyada yashaydi. Unsiyaning baland peshtoqlari, 
niliy gumbazi, oftobda jilolangan rang-barang koshinlari Boburga 
Samarqanddagi Ulug‘bek madrasasini eslatadi. Lekin Unsiyaning to‘rt 
tomonidagi to‘rtta minorasi Ulug‘bek madrasasinikidan balandroq, 
binoning hajmi ham kattaroq edi. O‘zi bundan o‘n besh yilchagina oldin 
qurib bitirilgan, hali hamma bezaklari yap-yangi edi. 
Unsiyaning ichidagi xonalardan bir qanchasini Navoiyning shaxsiy 
kutubxonasi egallagan. Bobur kutubxonadagi kitoblarni varaqlaganda 
ularning ba’zi joylarida ulug‘ shoirning dastxatini ko‘rdi-yu, Samar-
qandda undan olgan maktubini esladi. Navoiyni ko‘rishga muyassar 
bo‘lolmagani uchun yuragini ma’yus tuyg‘ular chulg‘adi. (P. Qodirov) 
382-mashq. Matnni o‘qing. Sifatlovchi aniqlovchilarni topib, o‘zi bog‘langan 
so‘z bilan birga ko‘chiring. 
Ona diyorimizga oltin kuz o‘zining barakali sepini yoydi. Salqin 
kechalar, ertalab maysa-ko‘katlar, dov-daraxtlar barglarini bezaydigan 
shudringlar kuz kelganidan darak bermoqda.
Tog‘ daralaridagi shaffof shalolalar sadosi pasaydi, asriy muzlar 
erishdan to‘xtadi, tog‘ havzalaridagi suvlar kamaydi. Na’mataklar me-
vasi qizil rang oldi.
Bu davrda paxta dalalari ham o‘ziga xos manzara kasb etadi. Quyosh 
ufqdan bosh ko‘tarishi bilan uning zarrin nurlari g‘o‘za qator oralariga 
tushib, barglaridagi shudringlar rango-rang bo‘lib tovlanadi. Quyosh 
nuri tushgan barglar, kech ochilgan gullar, lo‘ppi-lo‘ppi paxtalar ko‘zni 
qamashtiradi. (“Saxovatli fasl” matnidan) 

---

184