Ontogenez psihologiyasi fanining predmeti, muommolari va tatqiqot metodlari

Usuli sosiometrӣ. Sotsiometriya - bu matematik usullarga asoslangan maxsus eksperimental texnika. Hozirgi vaqtda uning natijalari ijtimoiy psixologiya tomonidan har qanday guruh bilan ishlashni tashkil qilishda qo'llaniladi: maktab sinfi, norasmiy o'smirlar guruhi, mehnat jamoasi va boshqalar.
Sotsiometriyani o'tkazish uchun maxsus savollar qo'llaniladi (odatda faqat bitta), bu guruh a'zolarini tanlash holatiga qo'yishi kerak.
Savolning o'zi ko'p jihatdan guruh a'zolarining yoshi va faoliyat turiga bog'liq. Masalan, maktab sinfini o'rganishda quyidagi savollarni berish mumkin:
"Siz kimni tug'ilgan kuningizga taklif qilishni xohlaysiz / xohlaysiz?" va "Siz hech qachon tug'ilgan kuningizga kimni taklif qilmaysiz?"
"Kim bilan lagerga borishni xohlaysiz?" va "Siz hech qachon lagerga kim bilan borishni xohlamaysiz?"
— Kim bilan cho'l orolda bo'lishga rozi bo'lar edingiz? va "Holsiz orolda kimning yoningizda bo'lishini istamaysiz?"
Tadqiqotning har bir ishtirokchisi kartani oladi, unda u o'z familiyasini yozishi va guruhning afzal ko'rgan a'zolarining ismlarini va rad etilganlarning teskari tomoniga kiritishi kerak.
Ammo shuni esda tutish kerakki, sotsiometriya guruhdagi ijtimoiy vaziyatni yomonlashtirmaslik uchun psixologning oraliq natijalarini sir saqlashi kerak bo'lgan usullardan biridir.
Ontogenez psixologiyasida tadqiqotning sosiometrik metodi sharoitga muvofiqlashtirilgan kichik guruhlardagi shaxslararo munosabatni o'lchash usuli hisoblanadi. Bu usulda sinaluvchilarga bevosita savollar beriladi va ularga ketma-ket javob qaytarish orqali guruh a'zolarini o'zaro tanlash jarayoni vujudga keltiriladi.
Umuman aytganda, sosiometriya metodidan turli yoshdagi, ikki xil jinsdagi, saviyasi har xil kishilar guruhlaridagi psixologik qonuniyatlarni tadqiq etishda unumli foydalanish mumkin.


§1.3. Ontogenez davrlarining tabaqalanishi
Inson rivojlanishining quyidagi asosiy davrlari ajratiladi: prenatal (embriogenez), perinatal, yangi tug'ilgan, yoshlik, erta yosh, maktabgacha yosh, boshlang'ich maktab yoshi, o'smirlik, o'smirlik, o'smirlik, o'rta (etuklik), qarilik, qarilik. Tor ma'noda ontogenez bolaning intensiv aqliy rivojlanishi davri sifatida tushuniladi.