Oshkent davlat transport universiteti

3 ASOSIY YER ISHLARINI BAJARISH
Asosiy yer ishlari quyidagi ishlardan tashkil topgan:

• 
  Yer ishlari hajmini aniqlash.
  
• 
  Yer polotnosi konstruksiyalarini tayinlash.
  
• 
  Yer ishlarining piketlararo hajmlar grafigini tuzish.
  
• 
  Yer massalari hajmini tahsimlash. Ishchi uchastkalarida ish bajarish usullarini tanlab olish. Gruntning tashish o’rtacha masofasini aniqlash.
  
• 
  Ishchi uchastkalarida o’ymalarga ishlov berish va ko’tarmalarni barpo etish uchun mashina majmualarini tanlash.
  
• 
  Bir ishchi uchastkasida er polotnosini barpo etish ishlarini bajarishning raqobatbardosh variantlarini taqoslash.
  

3.1 Guruntlarning asosiy qurilish harakteristikalari
Quriladigan temir yo’l l kategoriyali bo’lib, u Andijon viloyatida joylashgan. Gruntlarning asosiy qurilish xarakteristikalari va unga bo’lgan talablarni [7] asoslangan holda, berilgan dastlabki ma’lumotlarga ko’ra 3.1 - jadval shaklida keltirilgan.
3.1 - jadval. Gruntlarning asosiy qurilish harakteristikalari.

Uchastka chegarasi	Guruntlar soni	Gurunt guruxiga ishlov berish			Zichligi Kg/m^3		Optimal namlik		Yumshatish koefsenti
		Buldozer	Ekskovator	Skreperlar	Tabiy zichligi	Maksimal zichligi			Boshlangich	Koldik
ПК 60+00 ПК 73+00	Qumli loy	l	l	l	1850					8%
ПК 73+00 ПК 90+00	Loyli qum	ll	l	ll	1700					11%

Ko’tarmalarni barpo etishda grunt zichligi loyihada berilgan me’yor zichligiga, zichlash kooeffistenti K_r ni e’tiborga olgan holda aniklanadi.

3.2. Yer polotnosining ko’ndalang profilini tanlash

Yer palotnosining namunali ko’ndalang profilini tanlashda, quriladigan l kategoriyali yo’l uchun [3] asoslangan holda qabul qilinadi.

Tanlangan yer palotnosining namunali ko’ndalang kesim yuzasi 3.1 va 3.2 rasmlarda keltirilgan.

3.1 - rasm. Balandligi 6 m bo’lgan ko’tarmaning ikkinchi temir yo’l izi qurilishini e’tiborga olgan holda ko’ndalang kesimi: 1 – berma; 2 – asosiy maydoncha; 3 – brovka (er polotno qiyaligini qirg’og’i); 4 – er polotno qiyaligi; 5 – rezerv; 6 – ko’tarma asosi; h – brovka sathidan ko’tarma asosigacha masofa

3.2-rasm. Chuqurligi 12 m gacha bo’lgan o’ymaning ikkinchi temir yo’l izi qurilishini e`tiborga olgan holda ko’ndalang kesimi (profili): 1 – o’yma; 2 – kyuvet; 3 – banket; 4 – banket orti arig`i; 5 – kavaler; 6 – qirlar usti suv qochiruv arig`i; 7 - o’yma qiyaligi