O‘t oldirish tizimi va uning asosiy elementlarining vazifasi
Download 352.21 Kb. Pdf ko'rish
|
4-мавзу
|
Uzgich-taqsimlagich. Uzgich-taqsimlagich, o‘t oldirish g‘altagining birlamchi
chulg‘am tok zanjirini belgilangan davriylik bilan uzib-ulab turish va yuqori kuchlanishni silindrlarning ishlash tartibiga mos ravishda o‘t oldirish shamlariga taqsimlash hamda o‘t oldirishning ilgarilatish burchagini dvigatelning aylanishlar 3.16-rasm. P-4Д belgili uzgich-taqsimlagich. chastotasi va yuklamasiga ko‘ra avtomatik ravishda o‘zgartirib turish uchun xizmat qiladi. 3.16-rasmda ЗИЛ-130 avtomobillarida o‘rnatilgan Р-4Д belgili uzgich-taqsimlagichning tuzilishi keltirilgan. U uzgich, taqsimlagich, markazdan qochma va vakuum rostlagichlar, oktan-korrektor va kondensatordan tashkil topgan. Cho‘yan qobiq 3 ga ikkita mis-grafit vtulkalar 4 presslangan bo‘lib, ularda uzgich kulachogi 14, taqsimlagich rotori 9 va o‘t oldirish ilgarilatish burchagining markazdan qochma rostlagichi 5 ning yuritmasi bo‘lgan val 1 aylanadi. Odatda, uzgich-taqsimlagich vali harakatni shesterna-shlitsli yoki kulachokli yuritma yordamida dvigatelning gaz taqsimlash validan yoki moy nasosi valining yuritmasidan oladi. Moy nasosi yuritmasining vali bilan to‘g‘ri holatda ilashishini ta’minlash maqsadida val 1 ning pastki qismi nosimmetrik kesikka ega. Parchin mix yordamida mahkamlangan vtulka 2, valni o‘q bo‘yicha siljishdan cheklaydi. Uzgichning qo‘zg‘almas lappagi 6 qobiq 3 ga ikkita murvat bilan mahkamlangan. Qo‘zg‘almas lappakka o‘rnatilgan zo‘ldirli podshipnik 16 ning ichki halqasiga uzgichning qo‘zg‘aluvchi plastinasi 15 o‘tkazilgan bo‘lib, bu vakuum-rostlagich 18 ning ishlash jarayonida plastina 15 yengil harakatlanishini ta’minlaydi. Birlamchi zanjir qarshiligini kamaytirish va podshipnik orqali tok o‘tib, uning ishdan chiqishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun uzgichning qo‘zg‘almas lappagi va qo‘zg‘aluvchi plastina-lari o‘zaro ko‘p jilg‘ali egiluvchan mis o‘tkazgich 20 yordamida ulanadi. Uzgich qo‘zg‘almas kontaktining plastinasi uzgich pishangchasi 23 o‘qiga o‘rnatilgan va ekssentrik 22 yordamida uni bu o‘q atrofida aylantirish va shu yo‘sinda kontaktlar orasidagi tirqishni rostlash mumkin. Qo‘zg‘almas kontakt plastinasi murvat 24 bilan lappak 6 ga mahkamlangan. Uzgich kontaktlari qattiqligi 3.17-rasm. 30.3706 belgili uzgich- taqsimlagich. 1–moy qaytaruvchi lappak, 2–shtift, 3–shayba, 4– qobiq, 5–fils, 6–moydon, 7–uzgich, 8–markazdan qochma rostlagich, 9–taqsimlagich yugurdagi, 10–ko’mir kontakt, 11–qopqoq, 12–yugurdakning mahkamlovchi murvat, 13–prujinali mahkamlagich, 14–kulachok, 15–val, 16–vtulka, 17–kondensator, 18–kondensatorni mahkamlash murvati. va erish temperaturasi yuqori bo‘lgan volframdan yasaladi. Uzgich pishangchasi 23 ga tekstolitdan tayyorlangan yostiqcha va plastinasimon prujina mahkamlangan. Prujina pishangcha uchiga o‘rnatilgan qo‘zg‘aluvchi kontaktni qo‘zg‘almas kontaktga tirab turadi. Prujinaning ikkinchi uchi murvat yordamida tirgakchaga mahkamlangan. Tirgakcha qobiqdan izolyatsiya qilingan bo‘lib, u egiluvchan mis o‘tkazgich bilan uzgich qisqichi 26 ga ulangan. Prujinadan tok o‘tib, uning qayishqoqligining yo‘qolishini oldini olish uchun, u bilan birga (ya’ni parallel zanjir sifatida) qalaylangan mis plastinasi mahkamlanadi. Sakkiz qirrali uzgich kulachogi vtulka 17 ga presslangan. Kulachok aylanganda uning qirralari uzgich pishangchasiga mahkamlangan tekstolit yostiqchaga ta’sir qilib, kontaktlarni uzib-ulab turadi. Kulachok namatdan tayyorlangan fils-cho‘tka 25 ga singdirilgan moy bilan moylanib turadi. Kulachok o‘q bo‘ylab yuqoriga harakatlanishi val 1 ning yuqori uchiga mahkamlangan qulfli halqa 13 bilan cheklanadi. Namat fils 8 val 1 dan uzgich ustiga moy sachrashidan saqlaydi. Kulachok vtulkasi 17 ning yuqori uchidagi kesikka kat’iy belgilangan holatda taqsimlagich yugurdagi 9 o‘rnatiladi. Uzgich-taqsimlagich qobig‘i karbolitdan tayyorlangan qopqoq bilan berkitilib, ikkita plastinasimon prujinalar 7 bilan mahkamlanadi. Qopqoqning markazida joylashgan uyachadan o‘t oldirish g‘altagining ikkilamchi chulg‘amiga tutashgan markaziy, yuqori kuchlanishli o‘tkazgich kiritilib, chekka qismida doira bo‘ylab joylashgan va soni silindrlar soniga teng bo‘lgan uyachalar 11 dan o‘t oldirish shamlariga tutashadigan yuqori kuchlanishli o‘tkazgichlar chiqariladi. Qopqoqning markaziy uyachasiga ko‘mir kontakt 12 joylashtirilib, u prujina yordamida yugurdakni jezdan yasalgan tok taqsimlash plastinasiga tirkab turiladi. Ko‘mir kontakt yugurdakning plastinasi va qopqoq chekkasidagi uyachalarga o‘rnatilgan jez kontaktlar orqali yuqori kuchlanishli tok, dvigatel silindrlarini ish tartibiga mos ravishda o‘t oldirish shamlariga uzatiladi. Yugurdak plastinasi va qopqoq chekkasidagi kontaktlar orasi- dagi tirqish 0,25-0,8 mm ni tashkil qiladi. Taqsimlagichning ish jarayonida bu tirqishda hosil bo‘ladigan uchqun ta’sirida uzgich-taqsimlagichning ichki qismida ozon va azot kislotasining bug‘lari yig‘ilib, uzgich kontaktlari, podshipnik va boshqa elementlar korroziyalanishi mumkin. Bu zararli hodisaning oldini olish uchun taqsimlagich qopqog‘ida maxsus shamollatish teshikchasi qo‘yiladi. 30.3706 belgili uzgich-taqsimlagich (3.17-rasm) ВАЗ 2103, 2106, 2107 avtomobillariga o‘rnatilib, tuzilishi bo‘yicha yuqorida ko‘rilgan Р-4Д turkumidagi uzgich-taqsimlagichlardan jiddiy farq qiladi. Xususan, unda markazdan qochma rostlagich 8 uzgich-taqsimlagichning yuqori qismida to‘rt qirrali uzgich kulachogi 14 ning ustiga joylashtiriladi. Bu kulachokni uzgich-taqsimlagich vali 15 ning tayanchlariga yaqinroq joylashtirish va shuni hisobiga vtulka yeyilishini kamaytirish hamda val podshipniklaridagi lyuftning uzgich kontaktlari orasidagi tirqishga ta’sirini susaytirish imkonini beradi. Taqsimlagich yugurdagi 9 ikki murvat 12 yordamida markazdan qochma rostlagichning yetaklovchi plastinasiga mahkamlanadi. Yugurdakda maxsus burt bo‘lib, u etaklovchi plastinadagi to‘rt burchakli teshikchaga kiradi va yugurdakning to‘g‘ri holatda joylashishini ta’minlaydi. 30.3706 uzgich-taqsimlagichning qobig‘i 4 aluminiy qotishmasidan quyilgan bo‘lib, unga joylashtirilgan metalkeramikadan yasalgan vtulkalarda yetakchi val 15 aylanadi. Moydon 6 dan namat fils 5 orqali val va vtulka orasiga moy tomizib turiladi. Download 352.21 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|