Oxirgi indd

Таянч атама ва иборалар
Миллий ғоянинг илдизлари, Авесто, тарихий тажри- ба, анъана, мерос, халқ оғзаки ижоди, Қуръони карим, ҳадис, муҳаддислар, мутафаккирлар, маърифатпар- варлик ғоялари,


Ўз-ўзини назорат қилишга оид саволлар

1. 
   Миллий ғоянинг шаклланиши қандай омилларга боғлиқ,?
   
2. 
   Миллий ғоянинг шаклланишида тарихий мерос- нинг ўрни қандай?
   
3. 
   Буюк муҳаддислардан кимларни биласиз? 4.Биринчи Ренессанс ҳақида гапиринг.
   

5. «Маънавий меросни билмай туриб, мустақилликнинг мафкурасини яратиб бўлмайди» де- ган фикрни қандай тушунасиз?

4. МАВзУ: МИЛЛИЙ ҒОЯнИнг УМУММАФКУРАВИЙ ЖАРАёнЛАР бИЛАн бОҒЛИқЛИгИ

Р е ж а:

1. 
   Мафкуравий жараён тушунчасининг мазмун- моҳияти
   
2. 
   Мафкуралар мақсадга эришиш йўлидаги во- сита сифатида
   
3. 
   Мафкуравий жараёнлар ривожида миллий истиқлол мафкурасининг аҳамияти
   

Мафкуравий жараён тушунчасининг мазмун-моҳияти

Мафкуравий жараёнлар ижтимоий ҳодиса сифатида моҳиятан бирор жамиятнинг маълум бир мақсадлар, мўлжалларни амалга ошириш юзасидан белгилаб олинган ғоялар тизими ва уларга асосланган дастур- ларни ҳаётга тадбиқ этиш ёки шу йўлда фаолият олиб бориш билан боғлиқ жараёнлар дейиш мумкин.
“Энг умумий маънода “мафкуравий жараён” ту- шунчаси муайян ғоявий қарашлар тизимининг шак- лланиши, ривожланиши ва тарқалиши билан боғлиқ босқичларнинг узвий бирлигини ифодалайди”¹⁰.
Шу маънода мақсад ва мўлжаллар кишиларни ҳара- катга ундайди. Натижада жамият учун манфаатли бўлган мақсадлар ғоя сифатида шаклланади. Жамиятдаги ки- шиларнинг орзуларини ўзида акс эттирган ана шу ғоялар мулжал олишга етакловчи куч сифатида намоён бўлади.

Мафкура тизимидаги билимлар тўғри ёки нотўғри, прогрессив ёки реакцион характерга эга бўлиши мум- кин. Мазкур билимларнинг характери ўз навбати- да улар асосида шаклланадиган баҳоларнинг тўғри ёки нотўғрилигига замин яратади. Шаклланадиган
¹⁰ А.Очилдиев. Глобаллашув ва мафкуравий жарааёнлар.: Тошкент – “Маънавият” нашриёти. 2009.
баҳоларда эса реал ёки кутилаётган ҳодиса, жараён- ларга мавжуд эҳтиёжлар, манфаатлардан келиб чиқиб ўзига хос муносабат ифодаланади.
Билимлар қанчалик чуқур бўлса, ҳосил қилинган баҳоларга ишонч шунчалик юқори бўлади. Шу маъ- нода шаклланган баҳолар – қадриятлар кишиларда ишонч, эътиқоднинг шаклланишга хизмат қилади. Шу билан бирга, эришилган билимлар, уларга асосланган баҳоларнинг мутлақ тўғрилигига ишонч догматизмга айланиб кетишини, бу мафкуравий турғунликни юзага келтиришини ҳам унутмаслик зарур.