17.Ma’no hajmining kengayishi nima.
.Ma’no kengayishi va ma’no torayishi haqida ma’lumot bering.
У лексик маъно торайиши учун хоронитъ феълини келтиргап. Бу
сўз дастлаб ‘яшириб асрамоқ’ семемасига эга бўлса, ҳозир умуман
‘асрамоқ’ семемасига эга.3 4 5 Л.А.Булаховский шулар қатори тил-
лараро муносабатдаги сўз ўзлаштириш билан богли семантик
ўзгаришларни ҳам келтиради. Масалан, рус тилидаги слесарь сў-
зипи беради. У дастлаб немис тилида ‘қулф ясовчи’ маъносида
ЗсМоззег деб қўлланган эди. Ҳозир у рус тилида умуман ‘ гемирчи’
маъносига эга. У лексик маъно торайишига диета сўзидаги маъно
ўзгаришини беради. Бу сўз юнон тилида ‘ҳаёт тарзи’ маъносида
<Иа11 деб қўллапгап бўлса, ҳозир рус тилида ‘парҳез’ маъносига
эга.' Бу ўриида, тан олиб айтиш керакки, слесарь ва диета сўзлари
учун тўғри этимология келтирилган. Лекии бу сўзлар рус тилига
ўзлаштирилар экан, сўз ўзлаштиришда сўз лексик маъноси эмас,
мутахассис ва фаолият юрн гувчи иш, ҳаракат тарзи аҳамиятга эга
бўлган. Узбек тилшуноси О.Азизов шунга ўхшаш мисол келтириб
таҳлил этади. Унингча, паспорт сўзида ҳам лсксик маъно кенга- ........ годнр бўлган. У итальян тилида ‘портга тушиш гувоҳ-
1. . . 1 К м 1ш ифода этган, ўзбек тилига, умуман Европа тилларига
||.| и.юул қилиниб, ‘фуқаролик гувоҳномаси’ маъносида қўлла-
II •1и >11.НИ ўзлаштирган тилларда у кенг маънога эга.1 Лексик
111 .1Ю ксмгайиши ва торайиши тиллараро муносабатда эмас, бир
м|'| доирасида қўлланиб турган сўз семантик таракқиётида юз
>.. |>.1 '1и Узлаштирувчи тил сўзни ўзи учун аҳамиятли семантик
'|*и'| Оилан кабул қилади. Унинг учун сўз ўзлахнтирилган лексик
1.1.11.1 кк 11 билан мавжуд. Сўзиинг шу ўзлаштирилган лексик
Do'stlaringiz bilan baham: |
