O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

РУХЛИ ЎҒИТЛАР — таркибида 
ўсимликлар ўзлаштира оладиган рух 
бўлган минерал ёки органикминерал 
макроўгитлар. Р.ў. сифатида рух суль-
фат, рухли полимикроўғит (ПМУ7), рух-
ли кукун ҳамда таркибида ўсимликлар 

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
313
ўзлаштира оладиган рух бўлган саноат 
чиқиндилари қўлланилади. Уруғликни 
дорилашда ва экинларни барги орқали 
озиқлантиришда рух сульфат нинг 0,05—
0,1% ли эритмаси ишлатилади. Рухли 
полимикроўғитлар (ПМУ7) таркибида 
20—25% рух, 1% MgO, 0,4% MnO, 13% 
CuO ва б. элементлар бўлади. Уруғликни 
дорилаш ҳамда мевали экин майдонла-
рига гектарига 3—5 кг ҳисобида солиш 
учун қўлланилади. Рухли кукун чигит ва 
маккажўхори донига 200 г/ц, канд лав-
лаги уруғига 500 г/ц, бодринг ва полиз 
экинлари уруғига 200 г/кг ҳисобида экиш 
олдидан ишлов беришда қўлланилади.
Тупроқнинг ҳаракатчан рух б-н таъ-
минланишини ҳисобга олган ҳолда Р.ў. 
қўллаш қўшимча ҳосилни таъминлайди.
РУШДИЙ Муҳаммад Сиддиқ (17-
а., Қўқон) — шоир ва ёзувчи. Умри-
нинг охирги йилларини Қашқарда 
ўтказган. Р.нинг бизга қадар ихчамгина 
ахлоқийтаълимий мазмундаги достони 
ҳамда катта ҳажмдаги «Тазкират улавли-
ёи туркий» асари етиб келган. «Тазкират 
улавлиёи туркий»да Мансур Халлож, 
Боязид Бистомий, Робия Адавия, Абу 
Туроб Нахшабий, АтТермизий, Жуна-
ид Бағдодий, Иброҳим Адҳам сингари 
Шарқнинг 88 машойихи ҳақида маълу-
мот берилади. Р. бу асарини ёзишда араб 
ва форс тилларидаги 14 манбадан, шу-
нингдек, халқ оғзаки ижоди дурдонала-
ридан фойдаланган. Китоб туркий тилда 
ёзилган, авлиёлар — суфизм таълимоти 
даҳолари ҳақида энг мукаммал маълу-
мот берадиган ягона тазкирадир. Тазки-
ранинг бирданбир нусхаси Низомий но-
мидаги Тошкент педагогика ун-тининг 
қўлёзмалар фондида сақланади.