O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

YAYLOV VA PICHAiNZORLAR
Y em -xashak y etish tirish ikki u su ld a b ajarila d i: yaylov va 
pichanzorlarda yem-xashak yetishtirish va dalalarda (haydaladigan 
yerlarda) yem-xashak yetishtirish.
Yaylov - bu mollami haydab boqiladigan o ‘tzor bo‘lib, pichanzor 
mavjud o 'tzor yaylovlatishga noqulay bo'lgani uchun pichan yig'ish 
maqsadida o ‘rib olinadi.
0 ‘zbekistonda tabiiy yaylovlar keng m aydonni egallaydi. O 'tlar 
qoplami, tuproq turi, iqlim sharoiti har xil bo‘lganligi uchun yaylovlar 
bir necha turga bo'linadi. Ularni quyida tavsiflaymiz:
1. Cho
7 mintaqasidagi yaylovlar.
Iqlimi o ‘ta kontinental yog‘ingarchilik kam (100-120 mm), kuchli 
shamol, havo namligi past bo‘ladi. O 'rtacha yillik harorat 12°C. Yoz 
oylarida yuqori harorat 44-48°C ni tashkil qiladi. Qishi sovuq, yanvarning 
absolyut harorati - 32° С bo'ladi.
M intaqaning tuproqlari har xil - qum, qum loq, sho'r, sho'rxok, 
taqirdir. Tuproq turi o'simliklar dunyosiga katta ta ’sir ko'rsatadi.
Bu mintaqada bo'talardan oq saksovul, oq juzg'un, qora saksovul, 
qorabargak, yarim butalardan singren, chug'on, shuvoq, k o 'p yillik 
o'tlardan - ilak, karrak, shalov, efemer va efemeroidlardan - baliqko'z, 
dona sho'r, oq chitir, yaltir bosh kabi o'simliklar uchraydi va hosilning 
asosiy qismini shu o'tlar tashkil qiladi.
Qumli cho'l katta maydonni egallaydi (bu Kogon, Nurota, Forish 
tumanlarida ko'proq kuzatiladi). Bu mintaqada buta, yarim buta, ko'p 
yillik va bir yillik o'tlar va efemerlar ko'p uchraydi. Sharoitga qarab 1-6 
s ga pichan hosili olinadi.
Soz-lyossli c h o 'l kam m aydo nn i egallaydi (Bu M irzac h o 'l, 
Qashqadaryo, Sirdaryolarning qirg'oqlarida kuzatiladi). Bu yerlarda 
yarim buta, efemer o'tlar uchraydi. Bu yaylovlarda yil bo'yi qo'ylarni 
boqish mumkin. Sharoitga qarab hosil 2-8 s ga bo'ladi.
Sho'rxok cho'l Amudaryo, Sirdaryo, M urg'ob, Zarafshon, Tejen 
daryolari atrofidagi yerlardir. Tuzning m iqdoriga qarab yerlar taqir, 
q a ttiq , q u ru q , h o 'l s h o 'rx o k va b o tq o q s h o 'rx o k m ay d o n larg a 
a jra tila d i. Bu m in ta q a d a y a ltirb o s h , q o 'n g 'ir b o s h , y a n to q , 
achchiqmiya kabi o'sim liklar o'sadi. O 't qoplami siyrak bo'ladi. Hosil
0,5-5,0 s ga bo'ladi.
163

---

Gipsli cho‘l keng maydonni egallaydi. Bu Ustyurt, Konimex cho'li, 
Q arnob cho‘li, Malik cho‘li, N u ro ta tog' etaklaridir. Bu m intaqada 
shuvoxlar ko‘p bo'ladi. Ko‘p uchraydigan o ‘simliklardan buyurgun, 
kavrak, arpag'ort, chitir, y altirbosh , q o ‘ng‘irbosh va saksovuldir. 
Hosildorlik 0,5-3,5 s ga bo'ladi.