O’zbekiston rеspublikаsi oliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkеnt dаvlаt iqtisodiyot univеrsitеti
Download 1.36 Mb. Pdf ko'rish
|
Xulq-atvor (o\'quv qo\'llanma) - янги
|
Pareto samaradorligi yoki Pareto optimalligi – bu
hech qanday individual yoki afzallik mezonini kamida bitta individual yoki afzallik mezonini yomonlashtirmasdan yaxshiroq qilish mumkin bo’lgan holat. 12 maqsadga muvofiq deb hisoblanadi. Utilitarizmda turli shaxslarning utilitetlari solishtiriladi va qo’shiladi, boshqa tomondan esa, Pareto samarasiga asoslangan baholashda kommunal xizmatlarni shaxslararo bunday taqqoslashdan qochiladi. Shuni alohida ta’kidlash lozimki, an’anaviy iqtisodiyot Pareto samarasi kontseptsiyasini qo’llash orqali yuqori rivojlanishga erishish ilgari suriladi. Agar imtiyozlar endogen va beqaror bo’lsa, Pareto samarasi kontseptsiyasidan foydalanish juda muhim cheklovga duch keladi. Misol uchun, insonning krujkaga bo’lgan xohishi o’zgaradi, deylik, u bir muncha vaqt uning oldiga qo’yilgan stakanni tomosha qilish orqali unga bog’lanib qoladi. Pareto samarasi to’g’risida tahlil qilish uchun qaysi vaqtning afzalliklarini hisobga olish kerak? Bundan tashqari, agar uning xohish-istaklari sezilarli darajada o’zgarib tursa, bunday imtiyozlarga asoslanib, resurslarni taqsimlash Pareto taqsimotini qanday samarali bajarishi kerakligi haqida ma’no bormi? Darhaqiqat, ko’plab tajribalar natijalari shuni ko’rsatdiki, tajriba ishtirokchilarining afzalliklarini o’zgartirishi mumkin. Shunday qilib, xulq-atvor iqtisodiyotda harakat afzalmi yoki barqarorlik. Albatta, iqtisodiy bilimlar inson hayotini yaxshilash uchun xizmat qiladi, ya’ni, uning foydalanuvchilari undan chekli resurslardan samarali foydalanishni o’rganishlari uchun to’g’ri foydalanishlari kerak. Chunki, har bir ne’mat o’z chekloviga ega va foydalanuvchilar boshqa ne’matlarni topganlarida, oldingi ne’matning barcha nafligini inkor etishi oqilona qaror emas. Misol uchun insonning biror bir tovar bo’lgan afzak ko’rishi keskin o’zgargan taqdirda ham, undan yaxshiroq toifadagi tovarlarga bo’lgan afzal ko’rishi o’zgarmasligi mumkin. Agar bu to’g’ri bo’lsa, an’anaviy iqtisodiyotda Pareto samarasiga asoslangan tahlil mazmunli bo’ladi. Biroq, haqiqatda harakat afzal yoki barqarorlik bo’lsa, an’anaviy iqtisodiyotdagi tahlil natijalariga ushbu omillar qanchalik ta’sir qilishini o’rganmasdan, har qanday qaror bo’yicha tavsiyalar berish qiyin. 13 Shunday qilib, an’anaviy iqtisodiyotning cheklanganligini ko’rsatish Download 1.36 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|