O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi a. D. Abdazimov, Е. O‟ljayev, N. N. Omonov

1
va V
2
, elektr zanjirni 
ulagich VK
1
, induktiv VK
4
va potensiometrik O‟O‟ larni ulagich VK
2
, signal 
chiroqchalar LS
1
(zanjir ulanganda yonadi) va LS
2
(induktiv O‟O‟ ulanganda 
yonadi). Induktiv O‟O‟dagi yakorning siljishi mikrometr 2 yordamida, 
potensiometrik O‟O‟dagi kontaktning siljishi esa qurilma yuzasiga o‟rnatilgan 
transportir 4 da o‟lchanadi. 

---

74 
2.3.3-rasm. Laboratoriya qurilmasining elektr prinsipial sxemasi 
ISHNI BAJARISH TARTIBI 
1. Siljish O‟O‟lari tuzilishi va ishlash prinsipi o‟rganiladi. 
2. Qurilmaning elektr sxemasi o‟rganiladi. VK
1
ulagichi yordamida qurilma 
elektr manbaiga ulanadi. 
3. VK
2
ulagichi bilan potensiometrik siljish O‟O‟ elektr manbaga ulanadi va 
transportir yordamida har 45
o 
oralig‟ida potensiometrik O‟O‟ning chiqish 
kuchlanishi qiymatlari V
2
voltmetrdan olinadi. Natijalar 2.3.1-jadvalga yoziladi. 
4. VK
4
ulagichi bilan induktiv siljish O‟O‟ elektr manbaga ulanadi va 
mikrometr yordamida har 1,5 mm oralig‟ida induktiv O‟O‟ning chiqish 
kuchlanishi qiymatlari V
1
voltmetrdan olinadi va 2.3.2-jadvalga yoziladi. 
5. 2.3.1 va 2.3.2-jadvallar bo‟yicha O‟O‟larning statik xarakteristikalari 
quriladi va sezgirliklari aniqlanadi. 
TAJRIBA NATIJALARI JADVALLARI 
2.3.1-jadval. Potensiometrik O‟O‟ uchun

, grad 
0 
45 
90 
135 180 225 
270 
315 
U, V 
K
S 

---

75 
Hisoblab aniqlanadigan ko‟rsatkichlar:
Sezgirlik koeffitsienti K
s
 = 

U/D
a 
=... 
2.3.4-rasm. Potensiometrik O‟O‟ ning statik xarakteristikasi 
2.3.2-javdval. Induktiv O‟O‟ uchun 
x, mm 
0 
1,5 
3 
4,5 
6,0 
7,5 
9 
10,5 
U, V 
K
S 
Hisoblab aniqlanadigan ko‟rsatkichlar:
Sezgirlik koeffitsienti 
K
s1
 = 

U/D
x
= 
K
s2
 = 

U/D
x 
=
2.3.5-rasm. Induktiv O‟O‟ ning statik xarakteristikasi 

---

76 
BAJARILGAN ISH BO‟YICHA HISOBOT MAZMUNI 
1. O‟rganilgan O‟O‟larning sxemalari va ular haqida qisqacha ma‟lumot. 
2. Tajriba natijalari jadvallari. 
3. O‟O‟larning statik xarakteristikalari. 
4. Xulosa. 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Siljish O‟O‟larning qo‟llanilishi. 
2. Potensiometrik O‟O‟larning tuzilishi va ishlash prinsipi. 
3. Induktiv O‟O‟larning tuzilishi va ishlash prinsipi. 
4. O‟O‟larning sezgirligini aniqlash. 
Hisobotni bajardi _______________________"__"______ 20 __y. 
f.i.sh., imzo
Hisobotni qabul qildi ______________________"___"_____ 20 __y. 
f.i.sh., imzo