O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti


Mubolag‘a – notiq nutqida, obrazni mubolag‘a orqali, so‘zlarning ta’sir kuchini yanada bo‘rttirish uchun xizmat qiladi. Agar jannat ko‘kda bo‘lsa


Download 0.8 Mb.
bet37/59
Sana28.10.2023
Hajmi0.8 Mb.
#1732133
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   59
Bog'liq
Notiqlik. Lotin 12.01.2021 (6)

Mubolag‘a notiq nutqida, obrazni mubolag‘a orqali, so‘zlarning ta’sir kuchini yanada bo‘rttirish uchun xizmat qiladi.
Agar jannat ko‘kda bo‘lsa,
ostidadir O‘zbekiston.
Agar jannat yerda bo‘lsa,
ustidadir O‘zbekiston!
(Iqbol Mirzoning “Qo‘shiq” she’ridan)

O‘zbekiston xalq shoiri mubolag‘a san’atidan foyda­lanib, ona yurtimizning jannatmonand ekanligini yana bir bor isbotlab bermoqda.


Har bir shoir kabi notiq ham ijodkor hisoblanadi. Notiq o‘z nutqida eng yaxshi ko‘rgan, yaxshi bilgan shoirlari, yozuvchilari asarlaridan parchalar aytib, misollar kel­tirishi mumkin bo‘ladi. Mubolag‘a notiq nutqini go‘zal­lashtiradi, ta’sir kuchini oshiradi, tinglovchilar diqqa­tini o‘ziga tortadi.
Antiteza – qarshilantirish ma’nosini bildiradi. Notiq o‘z nutqida qarshilantirish usuli orqali voqea-hodisaning yanada tushunarliligini ta’minlaydi.
Jizzax viloyati Baxmal tumani hokimligi katta zalida Guliston davlat universiteti professori, O‘zbekiston xalq shoiri To‘ra Sulaymonning 70 yilligiga bag‘ishlangan ijodiy kecha bo‘layotgan edi. Minbarda pro­fessor Qozoqboy Yo‘ldoshev ma’­ruza qilmoqda:

  • Ko‘rimsiz, qo‘lidan yer chopish, mol-qo‘y boqish kel­may­digan, xunuk, oriq bu odam she’r yozishdan boshqasiga yara­masa nima qilsin, she’r yozadi-da, dedi. Shu payt zaldan bir chol otilib, o‘rtaga chiqdi-da:

  • Hoy, mo‘ylovli bola, bu bolani kimligini bilasan­mi? Bu bizning To‘ramiz bo‘ladi. U kitoblarga kiritilgan! deb baqirdi. Bu gapdan butun zal junbushga kelib, qarsak chaldi. Bu yerda professor Qozoqboy Yo‘ldoshev qarshilan­tirish usulidan foyda­lanib, To‘ra Sulaymonning ulug‘ ijodkorligini tushuntirmoqchi bo‘lgan edi.

Sarkazm – ko‘proq tanqidiy nutqda, satirik asarlarda fosh etishning usullaridan sanaladi: achchiq zaharxanda, istehzoli ta’na va pichinglardan iboratdir. Abdulla Qahhor­ning “Nutq” hikoyasi, To‘ra Sulaymonning “Davlat odami”, “Alhazar” kabi o‘nlab asarlarda bu usuldan foy­dalanilganini ko‘ramiz:



Download 0.8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling